ام اس بیماری جوانان با ۱۰ نشانه خاموش
به گزارش کونفه، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: ام اس یک بیماری خود ایمنی و مزمن است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بخش های عصبی مغز و نخاع حمله می کند.
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری خود ایمنی مزمن است که سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غلاف میلین که وظیفه محافظت و تسهیل انتقال پیام های عصبی را دارد، حمله می کند. این حمله سبب التهاب و صدمه به این غلاف می شود و بنابراین پیام های عصبی به درستی منتقل نمی شوند.
ام اس به صورت معمول در سنین جوانی و میان سالی آغاز می شود و زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند. علت دقیق بروز ام اس هنوز معلوم نیست، اما تلفیقی از عوامل ژنتیکی و محیطی در آن نقش دارند. عفونت های ویروسی، کمبود ویتامین D و عوامل ژنتیکی می توانند احتمال ابتلاء به ام اس را بالا برند.
علائم بیماری ام اس بسیار متنوع است و بسته به محل صدمه عصبی متفاوت می باشد. همچون علایم رایج این بیماری می توان به ضعف عضلانی، مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی، اختلال در تعادل و هماهنگی، خستگی مفرط، بی حسی یا گزگز در اندام ها و اختلالات گفتاری اشاره نمود. این علایم ممکنست به شکل دوره ای بروز کنند و بعد از مدتی بهبود یابند، اما در بعضی موارد بیماری پیش رونده است و علایم بتدریج تشدید می شوند.
تشخیص ام اس به طور معمول بر مبنای شرح حال پزشکی، معاینات عصبی، تصویربرداری مغزی (ام آرآی) و آزمایش مایع مغزی-نخاعی صورت می گیرد. ام آرآی اهمیت بالای ی در شناسایی ضایعات مغزی و نخاعی ناشی از ام اس دارد.
اگرچه هنوز درمان قطعی برای ام اس وجود ندارد، اما روش های درمانی مختلفی برای کنترل علایم و کاهش پیشرفت بیماری در دسترس می باشد. درمان های دارویی شامل استفاده از داروهای تعدیل کننده بیماری مانند اینترفرون ها، داروهای کورتیکواستروئیدی برای کاهش التهاب و داروهای جدیدتر بیولوژیک می شود. همچنین، درمان های توانبخشی مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می کنند.
در همین راستا با زهرا عبادی فلوشیپ ام اس و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگویی داشتیم.
علت بروز بیماری ام اس چیست؟
عبادی: ام اس یک بیماری خود ایمنی و مزمن است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بخش های عصبی مغز و نخاع حمله می کند. این صدمه به سیستم عصبی مرکزی سبب بروز علایم مختلف می شود. علت دقیق بروز این بیماری هنوز بطورکامل معین نمی باشد، اما تحقیقات نشان داده است که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در مستعد شدن افراد برای ابتلاء به ام اس دارند.
بیماری ام اس به طور معمول در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می کند و بیشتر خانم ها را تحت تاثیر قرار می دهد. ام اس یکی از شایع ترین دلایل ناتوانی در بین جوانان است که زندگی روزمره آنها را مختل می کند.
علائم ام اس چیست؟
عبادی: نشانه های ام اس بسیار متنوع است، اما شایع ترین علایم شامل اختلالات بینایی مانند تاری دید یک طرفه همراه با درد، مشکلات حسی در اندام ها بخصوص اندام تحتانی، ضعف عضلانی و اختلال در راه رفتن می باشد. این علایم به طور معمول بیشتر از ۲۴ ساعت باقی می مانند و در صورت عدم تشخیص و درمان بموقع، می توانند منجر به ناتوانی های شدید و از دست دادن توانایی حرکتی شوند.
عوارض ناشی از عدم درمان ام اس چیست؟
عبادی: اگر ام اس درمان نشود یا دیر تشخیص داده شود، صدمه های عصبی پیشرفته می شود و می تواند منجر به مشکلات جدی مانند از دست دادن کامل توانایی حرکت و کاهش کیفیت زندگی فرد شود. این بیماری می تواند کارهای روزمره بیمار را بشدت محدود کند.
درمان ام اس چطور است؟
عبادی: خوشبختانه در دهه های اخیر پیشرفت های قابل توجهی در درمان ام اس حاصل شده است. داروهای متنوعی برای کنترل بیماری توسعه یافته اند که می توانند از حملات بیماری جلوگیری کرده و پیشرفت صدمه عصبی را کاهش دهند. این درمان ها شامل داروهای ضعیف تر تا داروهای قوی تر است که بسته به وضعیت بیمار تجویز می شود. در ایران هم تعداد قابل توجهی از این داروها در دسترس بیماران قرار دارد و به شکل گسترده استفاده می شود.
تشخیص زودهنگام و آغاز به موقع درمان ام اس نقش حیاتی در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. بنابراین، آگاهی از علایم و رفتن به موقع به پزشک متخصص جهت بررسی های لازم ضروریست.
نقش تغذیه در درمان بیماری ام اس چیست؟
عبادی: یکی از پرسش های رایج در بین بیماران دچار بیماری ام اس (مولتیپل اسکلروزیس)، ارتباط بین رژیم غذایی و روند پیشرفت بیماری است. بااینکه باورهای عمومی مانند پرهیز از غذاهای سرد یا سفارش به مصرف غذاهای گرم در بین مردم رایج است، اما تابحال مطالعات علمی معتبری این ادعاها را اثبات نکرده اند.
اگرچه تغذیه به تنهایی نمی تواند سبب ایجاد یا درمان ام اس شود، اما نقش بسیار مؤثری در کنترل علایم و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. رعایت یک رژیم غذایی سالم، متعادل و ضدالتهاب می تواند در کنار داروها و درمان های پزشکی، روند پیشرفت بیماری را کند کرده و از بروز حملات شدیدتر پیشگیری کند.
آیا بیماران ام اس باید رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند؟
عبادی: بیماران دچار ام اس نیاز به حذف کامل گروه خاصی از مواد غذایی ندارند. آن چه که به شکل جدی سفارش می شود، پیروی از یک رژیم غذایی سالم، متعادل و سرشار از مواد مغذی است. این رژیم باید شامل مواردی چون مصرف فراوان سبزیجات و میوه های تازه، دریافت کافی فیبر غذایی، مصرف گوشت به میزان متوسط، پرهیز از مصرف زیاد نمک، غذاهای سرخ کردنی و فست فود و رعایت چنین رژیمی نه فقط برای بیماران ام اس بلکه برای حفظ سلامت عمومی در تمامی افراد سفارش می شود.
آیا مصرف زیاد فست فود می تواند سبب بروز ام اس شود؟
عبادی: تا به امروز هیچ مطالعه قطعی و تاییدشده ای نشان نداده که مصرف مستقیم فست فود به تنهایی سبب ابتلاء به ام اس شود. در عین حال، بررسی ها حاکی از آنست که افزایش شیوع بیماری های خود ایمنی همچون ام اس در دهه های اخیر ممکنست با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی ناسالم همچون افزایش مصرف غذاهای فرآوری شده و پرچرب بی ارتباط نباشد. این تغییرات غذایی می توانند با تشکیل التهاب مزمن در بدن، زمینه را برای بروز یا پیشرفت بیماری های التهابی و خود ایمنی فراهم آورند.
چرا زنان بیش از مردان به ام اس مبتلا می شوند؟
عبادی: زنان به سبب تفاوت های بیولوژیکی، هورمونی و ایمنی نسبت به مردان، در مقابل برخی بیماری های خود ایمنی مانند ام اس صدمه پذیرتر هستند. بر خلاف برخی ادعاهای غیرعلمی، هیچ مطالعه ای ثابت نکرده که خاصیت های روانی یا «چندبعدی بودن فکری» زنان دلیلی برای افزایش احتمال ابتلاء به ام اس است. تفاوت های هورمونی و عملکرد سیستم ایمنی، عوامل تأیید شده تری دراین خصوص هستند.
بارداری، شیردهی در بیماران ام اسی چیست؟
عبادی: بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی و مزمن سیستم عصبی مرکزی است که به طور معمول در سنین جوانی، بخصوص بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز می کند. این بازه سنی، همزمان با دوران باروری زنان است لذا خیلی از بانوان دچار ام اس در مورد بارداری، زایمان و شیردهی نگرانی هایی دارند. در این گزارش، به مهم ترین نکات علمی درباره ی این موضوعات و همین طور راهکارهای پیشگیری و مراقبت از بیماری ام اس می پردازیم.
پاسخ مثبت است. زنان دچار ام اس، بخصوص نوع حمله ای بهبود یابنده (Relapsing-Remitting MS)، توانایی حامله شدن و زایمان را دارند و در اغلب موارد، حاملگی برای آنها منعی ندارد. حاملگی نه فقط بی خطر است، بلکه برخی در دوران بارداری، تعداد حملات ام اس کاسته می شود. در عین حال، برنامه ریزی برای حاملگی باید حتما با مشورت پزشک متخصص مغز و اعصاب صورت گیرد تا در مورد تنظیم داروها و زمان بندی مناسب تصمیم گیری شود.
شیردهی در بیماران بعد از زایمان، امکانپذیر است؟
عبادی: بله، در بیشتر موارد، شیردهی برای زنان دچار ام اس بلامانع است. تنها نکته قابل توجه، هماهنگی مصرف داروها با دوره شیردهی است، چون که بعضی از داروهای کنترل ام اس ممکنست در شیر مادر ترشح شوند و نیاز به بررسی و جایگزینی توسط پزشک معالج داشته باشند.
راه های جلوگیری از ابتلاء به ام اس چطور است؟
عبادی: بااینکه علت دقیق ابتلاء به ام اس معین نمی باشد، اما تلفیقی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارد. بعضی از مهم ترین راهکارهای جلوگیری از ام اس یا کاهش ریسک پیشرفت بیماری عبارت اند از پرهیز از مصرف سیگار، مصرف سیگار یکی از عوامل محیطی ثابت شده در بروز و پیشرفت بیماری ام اس است. ترک سیگار نه فقط در کاهش احتمال ابتلاء مؤثر است، بلکه در افراد مبتلا هم می تواند سرعت پیشرفت بیماری را کم کند.
دریافت کافی ویتامین D
کاهش سطح ویتامین D در بدن با افزایش احتمال بروز ام اس مرتبط می باشد. سفارش می شود افراد در معرض خطر یا ساکنان مناطق کم آفتاب، تحت نظر پزشک، سطح ویتامین D خودرا بررسی نموده و در صورت نیاز از مکمل بهره گیرند.
سبک زندگی فعال و سالم
ورزش منظم و فعالیت بدنی سبک تا متوسط، نه فقط برای سلامت عمومی مفیدست بلکه می تواند در کنترل بهتر علایم ام اس و کاهش خستگی در بیماران نقش داشته باشد. همچنین، رژیم غذایی متعادل و سرشار از فیبر، میوه، سبزیجات و مصرف محدود غذاهای فرآوری شده و پرچرب سفارش می شود.
به طور کلی، زنان دچار ام اس می توانند آبستن شوند، زایمان کنند و به فرزند خود شیر دهند، بشرط آن که همه مراحل تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد. همچنین، رعایت اصول سبک زندگی سالم مانند پرهیز از سیگار، مصرف کافی ویتامین D، فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم نقش مهمی در جلوگیری از ابتلاء به ام اس و کنترل بهتر بیماری در مبتلایان دارد.
منبع: مهر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب