دست بالای علم وتوان پزشکی ایرانی
به گزارش کونفه، خراسان نوشت: کشورهایی که دارای سطوح بالا در عرصه علوم، فناوری و توانمندی های پزشکی و داروسازی هستند، بی گمان در کارزارها و بحران ها دست بالاتری دارند.
امروز «ایران» در عرصه توانمندی و پیشرفت های پزشکی و داروسازی جزو کشورهایی در جهان است که مجامع علمی و مجلات بین المللی در حوزه پزشکی، حساب ویژه ای برای دانشمندان ایرانی باز می کنند. طبق اعلام مسؤلان وزارت بهداشت، ایران در خیلی از شاخصهای پزشکی در دنیا جزو کشورهای پیشرفته به شمار می آید به نحوی که در پزشکی رتبه ۱۵ و در داروسازی رتبه ۷ دنیا را دارد. بیان پیشرفت ها، ندیدن نقصان ها نیست بطور قطع وقتی از بیان دستاوردها، پیشرفت ها و پیشتازی های دانشمندان ایرانی سخن به میان می آید، حتما این پرسش برای برخی پیش می آید که این پیشرفت ها به چه کار می آید وقتی تا همین چندی پیش در بعضی اقلام دارویی ساده همچون آنتی بیوتیک ها و سرم گرفتار کمبود و نارسایی بودیم. آری؛ ما خودمان هم این غصه را بارها در گزارش های مختلف بازگو و منتشر کردیم و مسؤلان وزارت بهداشت را شماتت کردیم و چه بسا همچون برخی از نمایندگان مجلس هم معتقد بودیم، شاید این وزارت خانه نیازمند نگاهی نو و توانی مضاعف است. با اینحال اما، نه ما بلکه طبق آمارهای جهانی، پیمایش ها و بازنمایی تلاش و محصولات حوزه پزشکی و دارویی امروز ایران در عرصه های جهانی، یک حقیقت انکارناشدنی است و نمی توان آنرا به واسطه برخی «بی برنامگی ها»، کج سلیقگی ها و قصورها در مدیریت و کنترل حوزه بهداشت و درمان نادیده انگاشت. برای نمونه آیا میتوان ندید و به آن افتخار نکرد که در همین ماه گذشته، متخصصان جراحی ایرانی توانستند در یک جراحی بی نظیر یا کم نظیر، اعضای فرد فوت شده را به فرد زنده نیازمند عضو، پیوند بزنند؟ یا در حوزه بیوتکنولوژی در کشورمان حداقل چهار داروی بیوتکنولوژی تولید شده، در حالیکه کل داروهای بیوتکنولوژی در دنیا حدود ۴۰مورد بیشتر نیست. شاید ساخت واکسن های کرونا برای همه ما ملموس تر باشد که دانشمندان غیور ما همپای دنیا توانستند 6 واکسن را به مرحله بهره برداری برسانند و موج امید را در رگ های ایرانی تزریق کنند. آیا این دستاوردها را که نشان از غیرت و غرور و توانمندی ایرانی دارد، میتوان ندید؟ میتوان آنرا با برخی قصورها درآمیخت و به حاشیه راند؟ بیایید با این چند جمله لذت ببریم - رتبه علمی و پژوهشی ایران در جهان به ۱۵ رسیده است. -۶۵ دانشگاه ایران جزو دانشگاه های برتر دنیا هستند که ۲۲ دانشگاه علوم پزشکی هستند. -هم حالا بخش قابل توجهی از سرطان ها در کشور کاملا قابل درمان است. - ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید می شود. -ما از راه پیوندهای مختلف همچون پیوند جفت، پیوند خون، پیوند مغز استخوان و... بیشتر از ۷۰ بیماری را درمان می نماییم. -حدود 20 سال است که در کشور از روش سلول درمانی استفاده می نماییم. ایران جزو 10کشور اول دنیاست که توانسته این فناوری را کاربردی کند. خیلی از کشورها هنوز در مرحله تحقیقات قرار دارند اما در کشورمان از سلول های بنیادی در پیوندهای مختلف قرنیه، قلب، پوست و... بهره برده ایم. - در عرصه بیوتکنولوژی حالا کشور ما جزو سه کشور تولید کننده محصولات این فناوری در دنیاست و محصولات واکسن هپاتیت B، اریتروپوئتین، آنها اینتروون، استر پتوکیناز، gcsf و اینترفون بتا حالا در کشور ما تولید می شود و ده ها افتخار و توانمندی دیگر ایرانی ها در حوزه پیشرفت ها و دستاوردهای علوم پزشکی که ذکر تمامی آنها در این نوبت نمی گنجد. رتبه کمی و کیفی پزشکی ایران در دنیا 15 است دکتر محمدرئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی گفته است: نیروی انسانی پژوهشی ما در سه دهه گذشته بیشتر از ۲۶ برابر شده و جایگاه علمی ما در حوزه پزشکی چه کمی و چه کیفی ۱۵ یا ۱۶ است؛ درحالی که در سال ۱۳۵۸ این رتبه ۱۰۱ بود. در ابتدای دهه ۹۰ در حوزه میزان رشد مقالات علمی ما رتبه اول را آوردیم ازاین رو ما می توانیم در تولید دانش پزشکی به مرجعیت علمی در دنیا برسیم و کتاب های مرجع علوم پزشکی را ما بنویسیم چون ظرفیت این کار در زمینه نیروی انسانی وجود دارد. هیچ بیماری برای درمان به خارج اعزام نمی شود اما این هم جالب است که بدانیم حالا، هیچ بیماری برای درمان به خارج از کشور اعزام نمی گردد. دکتر محمدرئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی 4 روز قبل با عرضه آماری دراین زمینه این طور اعلام نمود: تا پیش از دهه ۷۰ سالانه ۱۱ هزار اعزام بیمار به خارج از کشور داشتیم و برای هرکدام میانگین ۱۰ هزاردلار هزینه می شد. تا سال ۱۳۶۷ نزدیک ۵۰۰۰ پزشک خارجی داشتیم و هرکدام میانگین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار حقوق می گرفتند؛ حالا پزشک خارجی نداریم و هیچ بیماری به خارج اعزام نمی گردد. این رشد نیروی انسانی حداقل ۱۲ هزار میلیاردتومان در سال صرفه جویی ارزی ناشی از توسعه کمی و کیفی نیروی انسانی است. تحصیل 6500 دانشجوی خارجی دردانشگاه های علوم پزشکی ایران رئیس کل سازمان نظام پزشکی یک آمار جالب دیگر هم عرضه می دهد که به نظر سبب شادمانی ما خواهد بود: حالا بیشتر از ۶۵۰۰ دانشجوی خارجی از ۵۰ کشور دنیا با هزینه خود در دانشگاه های علوم پزشکی ما درحال تحصیل هستند و این نشان میدهد اوضاع چقدر نسبت به گذشته متفاوت شده و توان آموزشی ما بالاست، اما باید این توانمندی تقویت شود. زمانی جزو هیچ کدام از ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا نبودیم اما هم اکنون دانشگاه های ما در این رده بندی قرار گرفته اند. ما در ادامه این گزارش، می خواهیم با تازه ترین تلاشهای حوزه علم پزشکی در کشور بیشتر آشنا شویم؛ دستاوردهایی که تمامی آنها همین سال جاری به نتیجه رسیده است: دستیابی به ژن درمانی برای درمان سرطان خون محققان ایرانی آبان ماه گذشته موفق شدند اولین بار در کشور با بهره گیری از روش «ژن درمانی» سرطان خون را در یک بیمار درمان کنند. «ژن درمانی» جدید ترین روش برای درمان سرطان در جهان است که با تلاش یک شرکت دانش بنیان ایرانی به مرحله نهایی رسیده است؛ فقط دو شرکت چندملیتی در جهان این روش درمانی را عرضه می کنند و این دانش در ایران با تلاش محققان داخلی بومی شده است. ژن درمانی نوعی روش درمان یا پیش گیری از بیماری است که دستورالعمل های ژنتیکی درون سلول های یک فرد را فعال می کند. ژن ها در واقع نمود ظاهری تمام جنبه های زندگی یک سلول هستند: آنها کُدی را درون خود نگه می دارند که سلول ها را قادر به رشد، عملکرد و تقسیم می کند. تولید داروی بیهوشی ایرانی برای نخستین بار، آذر گذشته داروی بیهوشی در کشور تولید و روانه بازار شد و دانشمندان ایرانی این دارو را بومی سازی کردند. منصور نکوئی نیا مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری دارویی تأمین در این زمینه اظهار داشت: خط تولید داروی بیهوشی کتامین در شرکت داروی اکسیر بروجرد با پیگیری و تلاش متخصصان داخلی راه اندازی و الان ۲۰ هزار ویال از داروی تولیدی در اولین مرحله وارد بازار شده است، با تولید کتامین در داروسازی اکسیر، کشور از واردات این محصول بی نیاز و از خروج ارز جلوگیری می شود. کتامین برای القا و حفظ بیهوشی عمومی در ستینگ های جراحی و بخش های مراقبت های ویژه به کار می آید. کتامین دارای خصوصیات ضد درد است ازاین رو علاوه بر کاربرد اصلی آن بعنوان یک داروی القای بیهوشی، در کاهش دردهای حاد یا مزمن، متعاقب اعمال جراحی می تواند مؤثر واقع شود و نیاز و میزان استفاده از سایر داروهای ضد درد در قسمت های مراقبت های ویژه بعد از اعمال جراحی را هم کم می کند. تکمیل ساخت بزرگ ترین خط تولید داروی «ضد سرطان» آبان گذشته، بزرگ ترین خط تولید داروی سرطان در کشور تکمیل شد. مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری دارویی تأمین (تیپیکو) در این زمینه با اشاره به استفاده از ظرفیت های بومی و نخبگان دانشگاهی کشور در راه اندازی این خط دارویی منحصر به فرد بیان نمود: داروهای تولیدی در این واحد از خروج ارز از کشور جلوگیری می کند و قابلیت ارز آوری برای کشور دارد. نکوئی نیا با اشاره به اینکه تلاش مجموعه تیپیکو تأمین داروی مورد نیاز داخل و کاهش آلام بیماران است، افزود: این خط جدید قابلیت تولید تمام داروهای ضد سرطان را دارد و در نوع خود دستاورد بسیار مهمی در حوزه تأمین داروی ضد سرطان در کشور شمرده می شود. وی با اشاره به اینکه داروهای تولیدی در این خط بیشتر وارداتی بودند، اظهار داشت: با بهره برداری از این خط، بخش مهمی از داروهای ضد سرطان مورد نیاز داخل در این خط تولید می شود. پیوند عضو فرد فوت شده به فرد نیازمند عضو زنده اما در کنار تمام دستاوردهای حوزه پزشکی که به بخشی از آن در این گزارش اشاره شد، در آبان ماه گذشته یک اتفاق و تحول بزرگ را برای اولین بار در خاورمیانه شاهد بودیم که در بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) تهران انجام شد و آن هم پیوند عضو فرد کاملا فوت شده به فرد زنده بود. ما همان موقع با جراح این پیوند، دکتر سام زراعتیان نژاد دوانی، سرپرست واحد پیوند و فراهم آوری دانشگاه علوم پزشکی ایران گفتگو کردیم که در این گزارش هم بخش هایی از آنرا مرور می کنیم: سابقه عمل پیوند در جهان چگونه است؟ زراعتیان نژاد در باره سابقه عمل پیوند در جهان به ما اظهار داشت: الان دو نوع پیوند در جهان و در کشور داریم. یک روش آن شایع ترین نوع پیوند یعنی مرگ مغزی است که پس از تایید مرگ مغزی بیمار به انجام می رسد و اهدای عضو صورت می گیرد که در کشور ما هم سال هاست به انجام می رسد. دومین نوع پیوند، پیوند بعد از مرگ قلبی است که در ارتباط با بیماری است که گرفتار ایست قلبی شده و با دستگاه و روش های مربوط، قلب برگشت داده می شود که برای 24 یا 48 ساعت بیمار زنده می ماند و سپس اهدای عضو از این بیمار به انجام می رسد. این پیوند در دنیا سابقه ندارد اما نوع سوم پیوند که ما انجام دادیم، اینست که بیمار دهنده گرفتار ایست کامل قلبی شده و بیمار گیرنده هم نیازمند کبد، کلیه و بافت های قلب بوده است. در واقع میتوان گفت، این نوع پیوند باتوجه به استناد ژورنال بین المللی پیوند قلب و ریه در دنیا تابحال گزارش نشده است. یعنی نخستین بار است که بعد از حدود 60دقیقه از مرگ کامل که عملیات احیا هم انجام شده و قلب برنگشته، این بیمار به اتاق عمل منتقل و با بهره گیری از پمپ قلبی ریوی و فیلترهای خاص، خون به بدن بیمار برگردانده شده و در واقع اعضای بدن بیمار قابل پیوند و اهدا شده است. سوال دیگر ما از دکتر اینست که با این پیوند، به چه میزان میتوان از تعداد بیماران در انتظار پیوند اعضا کاست؟ دکتر زراعتیان نژاد در پاسخ به این پرسش می گوید: پیش از جراحی روزهای اخیر، از آغاز سال جاری تا آبان ماه گذشته نیزبرای سه مورد دیگر به همین شیوه عمل پیوند انجام دادیم و در واقع این نوع جدید پیوند، تعداد دهندگان بالقوه را به مقدار بسیار زیادی می افزاید. علت آن هم اینست که امکان دارد به علل مختلف، تعداد مرگ های مغزی یا رضایت دهندگان پیوند از فرد مرگ مغزی شده کم شود؛ اما در موارد مرگ قطعی این گونه نیست و تعداد اهداکننده بالقوه آن و رضایت خانواده های متوفی بسیار زیاد می شود. در واقع با این دستاورد، تعداد دهندگان به میزان قابل توجهی بیشتر می شود و میتوان تعداد بیماران در لیست انتظار پیوند را کم کرد. ما در همه این موارد در شش ماه گذشته، چند تیم خیلی خوب شامل بیهوشی و تیم پمپ و... را به صورت مقیم در اتاق عمل داشتیم که این پیوندها را انجام دادیم. اما اینکه حالا این دستاورد توسط وزارت بهداشت رسانه ای شد، دلیلش این بود که علاوه بر اهدای کامل و موفقیت آمیز اعضا برای گیرنده، موفق شدیم استعلام جهانی آنرا هم از ژورنال معتبر بین المللی بگیریم و مقاله آنرا هم به چاپ برسانیم. همه گیرندگان حالشان خوب است از دکتر در رابطه با شرایط بیماران گیرنده عضو بعد از پیوند می پرسم که این طور می گوید: بیمار اول، یک کلیه دریافت کرد؛ بیمار دوم کبد و دو کلیه دریافت کرد و برای بیمار سوم، کبد، کلیه و بافت قلب پیوند شد که بر اساس گزارش هایی که گرفتیم هیچ کدام از اعضای پیوند زده شده در این افراد گرفتار پس زدگی نشده است و هیچ کدام فوت نکرده اند. سالانه چه تعداد پیوند از افراد فوت شده میتوان انجام داد؟ سوال مهم بعدی ما از دکتر اینست که سالانه چه تعداد از این نوع پیوند از افراد متوفی میتوان انجام داد که این طور پاسخ می شنوم: به صورت دقیق نمی توان عددی را برای انجام این عمل ها ارائه نمود. اما اگر همکاری تمام دانشگاه های علوم پزشکی استان ها و تجهیزات کامل پیوند و جراحی وجود داشته باشد، به نظر سالانه می تواند تعداد بیماران نیازمند درفهرست انتظار پیوند را 20 تا 30 درصد کاهش دهد؛ بدین سبب که میزان مراجعات مرگ های قلبی بسیار بالاتر از مراجعات مرگ های مغزی است. 2323
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب