تاریخچه اسباب بازی ، قسمت پنجم
وقتی بازی ها تفکیک جنسیت شدند
به گزارش کونفه، بعد از طی فراز و نشیب های فراوان، سر انجام ساخت اسباب بازی از دوران قاجار انسجام بیشتری به خود گرفت. هرچند در این دوره هم کمتر وسیله ویژه و خاصی برای ساخت اسباب بازی پیدا می شد و ساخت اسباب بازی به خلاقیت و ابتکار بستگی داشت، اما از این دوره است که داده ها و اطلاعات به شکل دقیق تری ثبت شده است.
به گزارش کونفه به نقل از ایسنا، تابحال طی چهار گزارش به تاریخچه اسباب بازی از قبل از تاریخ، ایرانِ باستان، دوران اسلامی و عهد صفویه پرداخته ایم و الان در پنجمین گزارش، تاریخچه اسباب بازی در دوران قاجاریه در ایران را بررسی می نماییم.
آن چه به شکل واضح مشخص است، پیوند نزدیک اسباب بازی با صنایع دستی است. کودکان یا بزرگسالانی را تصور کنید که باید با هر ابزاری که در اختیار داشتند و صرفاً بر مبنای خلاقیت خود وسیله ای برای سرگرم شدن می ساختند. اسبابی برای بازی که معمولاً ایده ساخت آنها از وسایل یا موجوداتی که پیرامون خود می دیدند شکل می گرفت.
باز شدن پای اسباب بازی فرنگی به ایران وابستگی ساخت اسباب بازی به خلاقیت کودک یا بزرگسال، درحالی مبحث مهمی برای داشتن یک اسباب بازی بهتر بود که از این دوره کم کم پای اسباب بازی های صنعتیِ فرنگی که در آن روزگار، چندان گسترده هم نبودند به زندگی کودکانِ خاندان های سلطنتی یا طبقات مرفه باز شد.
در دوره قاجار برخی پیشه وران و صنعتگران به ساخت و فروش اسباب بازی و عروسک می پرداختند، در واقع آنها عروسک های گِلی به شکل انسان و حیوان می ساختند و لباس هایی به تن شان می کردند و در اماکن پررفت و آمد مانند حوالی امامزاده ها به مردم می فروختند؛ درصورتیکه اطراف حرم عبدالعظیم در شهرری تا همین ۵۰ سال قبل، یکی از اماکنی بود که اسباب بازی هایی مانند میمونک چوبی، فرفره و طبلک های دسته دار به فروش می رسید، اما حالا دیگر خبری از فروشندگان و اسباب بازی های ابداعی نیست.
بیشتر بخوانید:
ساخت اسباب بازی با قدمتی به درازای تاریخ
جایگاه اسباب بازی در ایران باستان
اسباب بازی های مخصوص کودکانِ عهد قاجار فرفره، وَق وَق صاحاب (دو تکه سفال نعلبکی مانند که وسط آن کاغذی چروک و آکاردئونی می گذاشتند کـه با باز و بسته کردن صدای توله سگ می داد)، بادبادک، علی وَرجه (تکه گلی را با پر و پوشال می پوشاندند و کِش بلندی بر آن می بستند و با لنگر دادن بالا و پایین می کردند)، گاری حلبی، فانوس کاغذی، سوت سوتک های گلی، جغجغه حلبی (به قوطی حلبی های کهنه دسته ای می چسباندند و چند سنگ ریزه و شن در آن می ریختند و تکان می دادند)، طبلک، مترسک، حیوانات گِلی، نمونه های کوچکی از وسایل خانه مانند آفتابه حلبی، قلیان، گهواره، نَنو، اتومبیل های حلبی، ماشین دودی، قطار، توپ های لاستیکی و ماهوتی و... همچون اسباب بازی های مخصوص کودکان در عهد قاجار بود.
از آنجاییکه پای بازی و سرگرمی از دوره صفویه به زندگی بزرگسالان هم باز شد، نوجوانان و بزرگسالان هم در اوقات فراغت و زمان جشن هایی مانند چهارشنبه سوری، نوروز و سیزده به در، اَلک دولک بازی، دوزبازی، تیله انگشتی، چِلتوپ، قاپ بازی و... را انجام می دادند.
با این وجود تفاوت میان طبقه مرفه و فرودست حتی از نوع اسباب بازی کودکان هم مشخص می شد چونکه کتاب های رنگ آمیزی و جعبه های مدادرنگی یا اسباب بازی های فرنگی و عروسک هایی به سبک غربی با پوشاک و آرایش غربی تنها در دربار و خانه های اعیان وجود داشت.
کودکی از طبقه مرفه به همراه عروسک خود
عکاس: آنتوان سوریوگین
منبع: kunefe.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب