در سالگرد كمیسیون ملی یونسكو ایران مطرح شد
مشکلاتی که ایران در یونسکو دارد
کونفه: کمیسیون ملی یونسکو ایران در نشستی به بررسی مشکلات ایران در یونسکو، ماجراجویی های برخی کشورها همچون آمریکا در این سازمان فرهنگی و پرسش هایی که درباره ی عملکرد فرهنگی و علمی در رابطه با یونسکو وجود دارد، پرداخت.
به گزارش کونفه به نقل از ایسنا، علی اکبر متکان ـ دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو ایران ـ در مراسم هفتاد و پنجمین سالگرد این کمیسیون و در نشست تخصصی «توقف در چهارراه فرهنگ جهانی؛ بررسی چهل و دومین کنفرانس عمومی یونسکو» که در محل اندیشکده حکمرانی شریف برگزار گردید، با اشاره به این که کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران در سال ۱۳۲۷ تأسیس شده است، تصریح کرد: سازمان جهانی یونسکو از ۱۹۴ کشور تشکیل شده است که دو نهاد شورای اجرائی و شورای عمومی دارد. مجری تصمیمات، دبیرکل است که اجرا را به عهده دارد. هر دو سال یک دفعه کنفرانس عمومی تشکیل می شود و از هر کشور، چهار نفر در جلسه شرکت می کنند و وظیفه دارند درباره ی دستاوردها صحبت کنند و کمیسیون ها، سندها و برنامه های شورای اجرائی را در کنفرانس عمومی تصویب می کنند. امسال انتخاب اعضای هیأت را انجام دادیم تا از آرمان های جمهوری اسلامی در صحن های کمیسیون دفاع کنند.
او اضافه کرد: در کنفرانس اخیر دستاوردهای خوبی داشتیم، اما متاسفانه در دفتر نمایندگی با وجود پرداخت هزینه های حق عضویت و سرمایه گذاری هایی دراین زمینه، به سبب ساختار دفترمان در یونسکو و ضعف های موجود نتوانستیم در شوراها و کمیته ها موفقیتی به دست بیاوریم و امیدواریم در دو سال آینده این مشکل برطرف شود.
احمد جلالی ـ سفیر پیشین ایران در یونسکو ـ در این مراسم با تکیه بر اهمیت ایجاد شناخت بیش از یونسکو، اظهار داشت: ایران از اعضای قدیمی یونسکوست و سابقه برجسته ای دراین زمینه دارد، اما به تناسب این سابقه در فضای کشور ما حتی در میان خواص هم آشنایی از یونسکو وجود ندارد. حتی برخی دانشگاهی ها کار یونسکو را با رایزنی فرهنگی اشتباه می گیرند. البته یونسکو مظاهر فرهنگی و ثبت جهانی آثار تاریخی را هم دارد، اما شناخت از ذات تخصصی این سازمان زیاد نیست.
او افزود: ایجاد شناخت نسبت به یونسکو باید از بدنه هایی همچون وزارت علوم صورت گیرد. یونسکو سه ارگان اصلی دارد؛ کنفرانس عمومی، شورای اجرائی به عنوان هسته اصلی و دبیرخانه که تصمیمات کنفرانس عمومی را اجرا می کند. همیشه این سه ارگان چالش هایی با یکدیگر داشتند و بنده در زمان مسئولیت توانستم تا حدی چالش های این سه نهاد را در کنار یکدیگر کاهش دهم.
جلالی اظهار داشت: متاسفانه برخی مقامات کشور به مدیرکل یونسکو نامه هایی می نویسند که اصلا شاید به آن اشخاص هم مرتبط نباشد، درحالی که اگر آشنایی نسبت به ماهیت یونسکو وجود داشته باشد این اتفاق نمی افتاد.
سفیر پیشین ایران در یونسکو اظهار داشت: باید کشور خودرا بشناسیم و سیاست های ملی را بدانیم و در سمت مقابل، یونسکو را هم به خوبی بشناسیم تا در مرز این دو به خوبی حرکت نماییم و بتوانیم اتصال مناسبی در این مرز ظریف ایجاد نماییم. تجربه بنده می گوید اگر در سال ۱۹۴۵ میلادی یونسکو تأسیس نمی شد، امروز قدرت های جهان اجازه نمی دادند چنین سازمانی تأسیس شود. پس از شوک عجیب ویرانی اروپا بعد از جنگ جهانی دوم، عده زیادی از متفکران از ایده ایجاد سازمان یونسکو استقبال کردند و آنرا مقدم بر سازمان ملل دانستند. به سبب سابقه و قدرت نظری فرانسه نیز قرار شد که مقر اصلی فرانسه باشد.
جلالی با اشاره به اظهارنظری در خصوص این که «صلحی که بوسیله ترتیبات سیاسی و اقتصادی بین کشورها به وجود بیاید پایدار نیست؛ صلحی پایدار می باشد که همبستگی نظری و اخلاقی داشته باشد»، اظهار داشت: این جمله سرمنشأ تدوین قوانین مرتبط قرار گرفته است. در طول این مدت البته کشورهای مختلف از کمیسیون یونسکو خارج می شدند و باردیگر وارد می شدند؛ چونکه معتقد بودند بخش اصلی بودجه توسط آنها تامین می شود، اما عمده تمرکز روی کشورهای جهان سوم است.
او اضافه کرد: در ارگان های اصلی یونسکو، آمریکایی ها و غربی ها تلاش هایی برای تغییر قوانین داشتند که اصلاحیه ها به قوانین مشخص است. مهم ترین اصلاحیه که ماهیت یونسکو را تغییر زیادی داد در سال ۱۹۸۷ میلادی صورت گرفت که توسط ژاپن پیشنهاد شد. در حقیقت در کنفرانس عمومی نمایندگان دولت ها حضور داشتند، اما در شورای اجرائی، افراد و متفکران مستقل شرکت می کردند. در حقیقت یونسکو سازمانی دولتی بود که متفکران صرف نظر از نظریات دولت ها می توانستند صحبت کنند، اما اصلاحیه ژاپن، شورای اجرائی را محدود به دولت ها کرد که با اصلاحیه ای قرار شد دولت ها در شورای اجرائی باشند، اما شخصی انتخاب گردد که اهل فکر باشد، هرچند در عمل این انتخاب صورت نمی گیرد.
جلالی بیان کرد: تجربه من این است که هرجا بخواهند قانون اساسی یونسکو را تغییر دهند یک شیطنت در آن نهفته است که آمریکایی ها در سال ۲۰۱۹ دنبال این مساله بودند و من مخالف این تغییرات بودم. آنها می خواهند ساختار قانون اساسی یونسکو را به سمت نیویورک بکشند، در صورتیکه بدنبال همین قانون اساسی یونسکو بود که در سال ۲۰۱۱ میلادی، فلسطین در یونسکو به رسمیت شناخته شد.
او اضافه کرد: یونسکو دو عنوان در سازمان ملل دارد؛ اول لابراتوار ایده ها و دوم برج مراقبت نظریه ها، که مخاطرات و محسنات را مشخص می کند. اگر در جریان بازار ایده های جهانی نباشیم گرفتار مشکل می شویم و عقب می مانیم. وقتی رضاشاه برای ساختن شهرها، خیابان کشی و مدرن سازی، اماکن تاریخی را تخریب می کرد، مردم هم از نوسازی ها خوشحال بودند، ولی اگر الان بخواهند یک خیابان جدید از میان بافت تاریخی بکشند و اثری در معرض تخریب باشد، مردم معترض می شوند، چون ایده پشتیبانی از میراث ملی و جهانی از سمت یونسکو شکل گرفت. وقتی صدام ایران را بمباران می کرد همه دنیا پشت او بودند، اما وقتی بمبی به نزدیکی میدان نقش جهان به هدف خوردن کرد همه دنیا به این مساله واکنش نشان دادند؛ چونکه آثار تاریخی مهمست.
جلالی اظهار داشت: بعضی موضوعات که شأن فرهنگی دارند در باطن امنیت راهبردی سیاسی ما هستند. در حرکت تروریستی «الاحواز» در یک رژه نظامی، جوانان ما را شهید کردند. دراین زمینه نهادهای نظامی، امنیتی و اطلاعاتی وظایف خودرا انجام می دهند و ما هم باید در بُعد فرهنگی فعال باشیم. بطورمثال ما روی پرونده شوش به عنوان پایتخت اداری هخامنشی، که نام آن در تمام کتاب های دیرینه شناسی قید شده است، کار کردیم و از ایکوموس گذراندیم، درحالی که دولت آن موقع پول نمی داد و همکاری نمی کرد، اما در نهایت در اجلاس ۲۰۱۶ میلادی تصویب گردید که شوش میراث جهانی است. ۲۵۰۰ عتیقه شناس در آن نشست حضور داشتند و در تمام بروشورهای جهانی چاپ می شود که شوش در کنار اهواز، در مرزهای جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و کسی نمی تواند ادعای مالکیت این نقطه از کشور را داشته باشد. برای اورامانات هم دلیل ثبت اثر همین بود که در غرب کشور مشکلی پیش نیاید و این نشان دهنده اهمیت حرکات فرهنگی در ابعاد سیاسی و امنیتی است.
در ادامه این جلسه و در پنل تخصصی، سیدمحمدصادق امامیان ـ عضو هیأت علمی دانشگاه امیرکبیر ـ این پرسش را بیان کرد که «آیا با مشارکت در سازمان هایی همچون یونسکو اتلاف وقت کرده ایم یا این سازمان ها ظرفیتهای برطرف نمودن مشکلات را دارند؟» و پیمان صالحی ـ معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ در پاسخ به آن اظهار داشت: دیپلماسی علمی موضوع مهمی است که می گوید چگونه می توانید از مرزهای سیاسی و جغرافیایی با علم عبور کنید. امروزه مرز کشورها تا نقطه ای است که علم آنها می رود. در میان کشورهای اسلامی، ایران برمبنای شاخص ها حرف اول را می زند، اما کمترین استفاده را دراین زمینه داریم. در سال ۲۰۲۲ میلادی دانشمندان ایرانی ۸۰ هزار مقاله علمی را به چاپ رساندند و در اوج تحریم ۳۸ درصد این تعداد با همکاری خارجی پیش رفته است. با اینحال آنگونه که باید، از ظرفیتهای خود استفاده نمی نماییم. برنامه ریزی جدی برای حضور موفق در سازمان های بین المللی لازم است و باید از ظرفیتهای خود استفاده نمائیم.
فؤاد ایزدی ـ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ـ نیز در پاسخ به این پرسش، اظهار داشت: دنیا بعد از یک جنگ جهانی گسترده باید نظمی در عرصه بین الملل تجربه می کرد که بازیگرانی هم داشت که در شورای امنیت فعال می باشند، اما نیاز بود در کنار بُعد نظامی در عرصه قدرت نرم هم فعالیت کند تا بتواند اهداف را پیش ببرد و برای همین به ایجاد ساختار یونسکو تصمیم گرفته شد. البته به فراخور تصمیمات فرهنگی، یونسکو به نهادی تبدیل شد که خود آمریکا از آن خارج می شود و بعد از گذشت سال ها باردیگر به آن وارد می شود؛ چونکه متوجه اهمیت آن شده است.
او اضافه کرد: ما می توانیم نگاه تهدیدمحور یا فرصت محور به سازمانی مانند یونسکو داشته باشیم. نگاه تهدیدمحور راه به جایی نخواهد برد و اگر بخواهیم با این نهادها برخورد نماییم، از فرصت هایی که این نهادها می توانند ایجاد کنند دور می شویم و این به نفع ما نیست. نگاه ما باید فرصت محور باشد، چون نمایندگان کشورها در یونسکو انسان های فرهیخته هستند و اگر جمهوری اسلامی ایران حرف هایی برای گفتن در سطح بین المللی دارد باید بر نمایندگان کشورها اثرگذار باشد.
امامیان ـ عضو هیأت علمی دانشگاه امیرکبیر ـ سوال بعدی خودرا اینطور بیان کرد «چه چیری مانع بین المللی شدن ایران در حوزه علم و پژوهش است؟» که صالحی با تکیه بر آثار تحریم ها دراین زمینه، اظهار داشت: برای انتقال وجه در حوزه کارهای خود مشکل داریم. دلیلی ندارد نسبت به تعاملات علمی خیلی سیاسی و امنیتی فکر نماییم، چون محدود می شویم. ما در عرصه علم به این بلوغ رسیده ایم. اگر به ظرفیت جامعه علمی قائل هستیم باید به ارتباطات مشترک برمبنای تولیدات علمی اهمیت دهیم.
متکان، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران نیز در بخش دیگر این جلسه با اشاره به نبود شناخت کامل از نهادی همچون یونسکو، بیان کرد: بحث سند ۲۰۳۰ که عنوان شد، مقداری یونسکو را بدنام کرد.
او با اعلان اینکه موضوع آموزش در کشور اهمیت ویژه دارد، اظهار داشت: ما این آمادگی را داریم که در حیطه آموزش هم فعالیت کنیم؛ البته آموزش برای عوام و نه فقط خواص. روش های سنتی پاسخگو نیست و باید با روش های روز کار را پیش ببریم.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران اضافه کرد: علاقه دستگاهها به یونسکو بالا رفته است، اما بضاعت ما اندک است. ما هم اجرا کننده نیستیم، بلکه تسهیل کننده امور هستیم. چندین پروژه را بوسیله دفتر منطقه ای یونسکو پیش می بریم که نمونه آن «مدیریت سواحل در شهر ساری» بود.
ایزدی نیز در بخش دیگر این جلسه، اظهار داشت: بطور کلی فعالیت در حوزه تعاملات جهانی نیازمند روابط عمومی خاص خود است. این که ما از ظرفیت بزرگی همچون دکتر جلالی دراین زمینه استفاده نمی نماییم نقص ما را نشان میدهد.
او با تأکید بر اهمیت تدوین نقشه ای برای کارهای بین المللی، اظهار داشت: بیش از ۳۰ نهاد در عرصه بین الملل کارهای پراکنده و بدون هماهنگی با یکدیگر دارند و نقشه راه جامع برای فعالیت وجود ندارد و با نگاه تهدیدمحور با این مساله برخورد می شود، در صورتیکه دنیا درحال تغییر است. از هر کشوری سوال کنید کدام کشور در حوزه آرمان فلسطین بیشترین فعالیت را داشته، بی گمان نام ایران را بر زبان می آورند. در رأی گیری سازمان ملل، ۱۵۲ کشور مانند ما خواهان توقف جنگ بودند و تنها ۱۴ کشور حرف آمریکا و اسرائیل را زدند واین نشان میدهد دنیا درحال تغییر است و دنیا حرف ما را می شنود. اگر مشکلات داخلی برطرف شود کشور در عرصه بین المللی پیشرفت می کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: چهار موضوع از دغدغه های مهم ماست که یونسکو هم تا حدی به آن پرداخته است؛ مباحث زیست محیطی، مباحث در رابطه با نژادپرستی، حقوق بانوان و فلسطین این موارد را می سازند و جمهوری اسلامی در تمام این موارد حرف هایی برای گفتن دارد و باید بیشتر دراین زمینه فعال باشیم.
در آخر این جلسه امامیان هم با تکیه بر لزوم تسهیل دسترسی به کمیسیون ملی یونسکوـ ایران، اظهار داشت: نباید به بهانه های مختلف از ایجاد تعامل با این سازمان جلوگیری شود و جامعه نخبگان باید دسترسی آسانی به این نهاد مؤثر در ارتباطات بین المللی داشته باشد.
منبع: kunefe.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب