تاثیر تحریم های امریكا بر دسترسی ایرانی ها به دارو
به گزارش كونفه ایران بعد از پیروزی انقلاب همیشه در معرض تحریم و تهدید آمریكا بوده است. در جنگ عراق و ایران آمریكا نه تنها با روش تحریم به ایران اسیب زد، بلكه به صورت آشكار و علنی از صدام حمایت كرد. آمریكا چشم خویش را بر روی كاربرد سلاحهای شیمیایی و بیولوژیك توسط صدام بر ضد سربازان ایرانی و مردم شهرها (به خصوص سردشت و حلبچه عراق) بست، علاوه بر اینها آمریكا مانع دسترسی ایران به آنتی دوتهای درمان مصدومان شیمیایی شد. خود من یكی از صدمه دیدگان با این عوامل شیمیایی بودم و در اورژانس های مناطق جنگی شاهد صدها مصدوم شیمیایی بودم كه در دسترسی به امكانات درمانی به خصوص آنتی دوتها در مضیقه بودند. كنوانسیون های بین المللی و قوانین در رابطه با منشور ملل متحد هم در آن زمان كمكی به ایرانیان نكرد.
آمریكاییها بهانه های سیاسی مخصوص به خویش را برای توجیه پشتیبانی از صدام داشتند. بنابراین من نمی خواهم با زبان قانون و منشور ملل متحد حرفهایم را بزنم من می خواهم با زبان حقوق انسانها صحبت كنم و بنویسم. چونكه من شاهد پایمال شدن حقوق انسان ها در جنگ نابرابر سیاسی بین ایران و آمریكا بوده ام. در این مناقشه سیاسی، مردم شامل كودكان، جوانان، زنان و سالمندان صدمه های زیادی دیده اند. آنچه مسلم است ریشه مشكلات ایران و آمریكا سیاسی است، ازاین رو به صورت فیزیكی جنگ با سلاح و روشهای مرسوم آن (به جز موارد كمی ) بین ایران و آمریكا رخ نداده است و آشكار است كه ریشه این تقابل ها سیاسی است. انتظار میرود در تقابل های سیاسی طوری اقدام گردد كه مردم به خصوص گروه های صدمه پذیر جامعه صدمه نبینند. گروه هایی نظیر كودكان، سالمندان، زنان، فقرا و... تحریمهای اقتصادی با اینكه در ظاهر امكان دارد طوری برنامه ریزی شود كه صدمه های آن متوجه دسترسی مردم به غذا و دارو نگردد، اما در عمل اینگونه نیست. اگر روابط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی حاكم بر دنیای امروز را مورد ملاحظه قرار دهیم متوجه خواهیم شد كه اینها در هم تنیده (Integrated) و متاثر از همدیگر كنش و واكنش دارند. روابط اقتصادی در حوزه های بانكی، تجارت بین الملل، گمرك و.... را نمیتوان از سایر روابط جدا دانست. ازاین رو وقتی تحریم اقتصادی رخ می دهد در دنیای یكپارچه و در هم تنیده امروز كه نام دهكده جهانی بر آن نهاده شده است همه روابط و پارامترها صدمه خواهند دید.
ایران به اقتضای شرایط و سیاست هایی كه بعد از پیروزی انقلاب داشته است سرمایه گذاریهای خوبی را برای دسترسی آحاد جامعه به داروها انجام داده است.
ایران یكی از پیشروترین كشورهای دنیا در تولید داروهای ژنریك بوده ونزدیك به چهل سال تجربه خوبی در تولید داروهای ژنریك و دسترسی مردم به داروهای ارزان داشته است. همینطور ایران آن بخش از داروهایی كه در كشورش تولید نمی گردد را از شركت های معتبر وارد كرده و در اختیار مردم قرار داده است. هم اكنون نزدیك به 97 درصد نیاز دارویی جامعه ایران از راه یكصد شركت تولید كننده دارو در ایران تامین و تنها 3 درصد واردات می شود. شركت هایی كه تولید و واردات دارو را انجام می دهند شركت های خصوصی و متعلق به مردم در چارچوب شركت های سهامی خاص و یا عام هستند. مردم از راه بازار بورس و همینطور سرمایه گذاریهای خصوصی در این صنعت سرمایه گذاری سنگینی كرده اند، صنعتی كه به نظر میرسد نباید در مناقشات سیاسی و حتی جنگ صدمه ببینند. بعنوان فردی كه در سندیكای صنایع داروسازی ایران مسئولیت دارم و بعنوان شخصی كه در صنعت حضور فعال دارم معتقدم از تمام جهات، دسترسی مردم به دارو در اثر تحریم های اقتصادی آمریكا ضد ایران مختل خواهد شد.
مهمترین تاثیرهای تحریم های اقتصادی آمریكا بر دسترسی مردم به داروها را می توان در موارد زیر بیان كرد:
الف: اثراتی كه تحریم ها بر اقتصاد كشور و حوزه سلامت خواهد گذاشت:
1- تولید، اشتغال و درآمد ملی كم خواهد شد.
2- بیكاری بیشتر شده، درامد سرانه كاسته می شود و توان هزینه كردن مردم برای سلامت خود كمتر میشود.
3- كاهش درآمد دولت بر تامین منابع سلامت تاثیر منفی خواهد داشت، هم اكنون حدود 7 درصد درامد ملی در ایران برای حوزه سلامت هزینه میشود. با عنایت به اینكه بیشتر از 95 درصد مردم ایران از بیمه دولتی استفاده می نمایند كاهش درآمد دولت سبب صدمه جدی به سلامت مردم خواهد شد.
4- حدودا تمام داروهای موجود در لیست داروهای ایران تحت پوشش بیمه عمومی هستند و كاهش درآمد دولت دسترسی مردم به داروها را به شدت كم و پرداخت از جیب مردم به خصوص فقرا بیشترخواهد شد.
5- زنجیره تامین مواد را برای شركت های تولیدی و وارداتی كند و طولانی خواهد نمود.
6- به علت بروز تحریها نیاز مردم به دارو و خدمات پزشكی بیشتر خواهد شد (افزایش بروز بیماریها، افزایش مصرف ناشی از تقاضای القایی و... ).
7- كیفیت داروها و خدمات سلامت كاهش خواهد یافت ودر نتیجه بیماریها مزمن تر و سلامت مردم صدمه بیشتری خواهد دید.
8- صدمه پذیری فقرا كه در شرایط عادی هم صدمه پذیرترند بیشتر خواهد شد. همینطور گروههای در معرض خطر مانند كودكان، سالمندان، زنان و...
9- دسترسی به واكسنهای ضروری كاهش نگران كننده ای خواهد داشت.
ب: تاثیرات بر تولید دارو در ایران:
1- در ایران یكصد شركت داروسازی در زمینه تولید داروهای آماده مصرف، و بیشتر از 50 شركت هم در عرصه تولید مواد اولیه و بسته بندی دارو فعالیت می نمایند.
2- این شركت ها بیشتر از 10 هزار ماده مختلف را در فرآیندهای تولید خود به كار می گیرند. این مواد از كشورهای گوناگون ( بیشتر از بیست كشور دنیا ) وارد میشود و دهها شركت در این كشورها تامین كننده ان میباشند. به یقین تحریمهای اقتصادی و بانكی امریكا خیلی از این شركتها را برای ادامه كار با شركتهای ایرانی منصرف خواهد نمود چونكه امریكا بازار بزرگتر و جذابتری برای انها خواهد بود و ریسك اسیب در بازار امریكا را به خاطر كار با ایران نخواهند پذیرفت.
3- نیروهای شاغل در این صنایع به صورت مستقیم حدود 25 هزار نفر و به صورت غیر مستقیم در شركت های توزیعی، داروخانه ها، شركت های پشتیبان بالغ بر یكصد هزار نفر می باشند.
4- نزدیك به 20 درصد نیروی شاغل در صنعت داروسازی نیروهای تحصیل كرده با مدارك تخصصی هستند.
5- وقتی تحریم اقتصادی آمریكا روابط بانكی را مختل می كند زنجیره تامین كالا توسط این شركت ها هم مختل می گردد. برای تولید یك دارو گاهی لازم است بیشتر از 15 ماده از شركت های مختلف واقع در كشورهای گوناگون تهیه شود، تحریم بانكی و روابط بانكی سخت و پیچیده سبب می گردد شركت های دارویی نتوانند مواد مورد نیاز خویش را بموقع و همزمان تهیه كنند. وقتی برای تولید یك دارو ده ماده اولیه و جانبی مختلف مورد نیاز است، تهیه نشدن تنها یك جزء سبب خواهد شد تولید آن دارو متوقف گردد.
6- یادآور می شود 97 درصد نیاز دارویی ایران توسط شركت های تولیدی داخل ایران تامین می شود، شركت ها وقتی نتوانند تمام اجزاء دارو را بموقع و همزمان تهیه كنند زنجیره تولید و فروش آنها مختل خواهد شد. حاصل این شرایط متوقف شدن تولید دارو، بیكاری كارگران، گران شدن داروها ناشی از افزایش هزینه های تولید و... و در نهایت كمبود داروهای تولید داخل خواهد بود.
7- در صورتی كه زنجیره تولید دارو در ایران مختل شود كه با تحریمهای اقتصادی و بانكی آمریكا این اتفاق در حال رخ دادن است دسترسی مردم به داروهای تولید داخل كه به صورت میانگین 500 درصد ارزانتر از ژنریك های وارداتی هستند مختل خواهد شد.
8- تحریم ها سبب خواهد شد كه درآمد عمومی جامعه كاهش پیدا كند و مردم توان خرید داروهای گران تر را نداشته باشند. ازاین رو حتی اگر دارویی به صورت ساخته شده هم وارد شود مردم توان خرید آنرا نخواهند داشت.
9- زمینه برای حضور داروهای تقلبی و با كیفیت پایین فراهم خواهد شد و مردم صدمه می بینند. مرزهای ایران با پاكستان، دوبی، تركیه و... مهمترین راه های وارد كردن داروهای تقلبی خواهد شد. همین اتفاق می تواند زنجیره تامین مواد اولیه و جانبی شركت های تولیدی رخ دهد و مواد تقلبی در زنجیره تولید آنها وارد گردد، كه حاصل آن وارد شدن داروهای باكیفیت پایین و بلكه داروهای بی كیفیت و مضر برای سلامت به چرخه توزیع خواهد بود.
ج: مختل شدن زنجیره تامین داروهای وارداتی:
1- هم اكنون با اینكه تنها 3 درصد داروهای ایران (بر اساس مقدار كمی ) وارداتی هستند ولی نزدیك به 35 درصد ارزش بازار ایران مربوط به داروهای وارداتی است. بنابراین داروهایی كه وارد می شوند داروهای تخصصی و گران قیمت هستند.
2- داروهای وارداتی اغلب از اروپا و آمریكا وارد می شوند.
3- به علت گران بودن و همینطور موقعیت جغرافیایی ایران امكان اینكه اشكال تقلبی این داروها در شرایط تحریم از راه كشورهای همجوار وارد ایران شود افزایش خواهد یافت.
4- تحریم ها سبب خواهد شد تا زنجیره تامین داروهای وارداتی كند شود و امكان بروز كمبودهای مقطعی افزایش یابد. در كمبودهای مقطعی داروهای تقلبی بیشتر و صدمه به بیماران بیشتر خواهد شد.
5- اصولا داروهای وارداتی كه تخصصی هستند برای بیماران خاصی كه صدمه پذیرترند مصرف می شوند. در شرایط تحریم این بیماران بیشتر در معرض خطر قرار گرفته و دوره بیماری آنها طولانی تر می شود.
6- هزینه بیماران وابسته به این داروها به دلایل: گران تر شدن داروها، طولانی تر شدن دوره درمان، كاهش احتمالی حمایتهای دولت به علت كاهش منابع و... كمتر خواهد شد.
نتیجه گیری:
تحریم های اقتصادی و بانكی امریكا ضد ایران دسترسی مردم به خصوص كودكان، فقرا، سالمندان، زنان، بیماران مبتلا به بیماری های مزمن را به داروهای مورد نیاز شان مختل خواهد نمود.
داروها گران تر، نامطمئن از نظر كیفیت خواهند شد و زنجیره تامین داروها گسسته و استمرار تامین داروها مختل می گردد. نتیجه آن ناقص شدن دوره درمان بیماریها، مزمن شدن بیماریها و... می گردد. از سوی دیگر با تعطیلی خطوط تولید شركت های دارویی ایران و عدم امكان تولید بموقع داروها نیاز ایران به واردات دارو افزایش خواهد یافت، از سوی دیگر دولت منابع كافی واردات دارو ها با قیمت های بالاتر و پشتیبانی از مردم را نخواهد داشت.
اینها همه هشداری انسان دوستانه است كه قبل از آنكه تحریم های اقتصادی – بانكی آمریكا فجایعی نظیر مرگ 500 هزار كودك عراقی یا مرگ دهها مادر كوبایی را رقم بزنند انسانهای مسئولیت پذیر در امریكا و دیگر كشورها مانع بروز این فاجعه شوند.
*استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران
۴۷۲۱۲
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب