این تعداد از ایرانیان برای همیشه مجرد می مانند
به گزارش کونفه، همشهری آنلاین نوشت: در حال حاضر ۸۰ هزار سالمند مجرد در کشور داریم که برخی از آنها هیچگاه ازدواج نکرده اند و این آمار در حال افزایش می باشد. موضوعی که جامعه شناسان و روانشناسان در رابطه با آن اخطار می دهند و معتقدند اگر از حالا فکری برای این مورد نشود، آمار اختلالات روانی و مشکلات فردی و اجتماعی سالمندانِ تنها بیشتر خواهد شد.
یکی از نگرانی های بزرگ جوامع امروز، افزایش تعداد سالمندان و دشوار شدن مراقبت از آنها است. بخصوص اینکه هر سال به تعداد «سالمندان تنها و مجرد» هم اضافه می شود.
جمعیت شناسان می گویند در ۳ دهه آینده در جمعیت سالمندان کشور رکورد خواهیم زد. به صورتی که آمار سالمندان که در حال حاضر ۹.۵ درصد است، تا آن زمان با احتساب دهه پنجاهی ها و دهه شصتی ها به بالای ۳۰ درصد خواهد رسید؛ یعنی تا ۳۰ سال آینده از یک جامعه ۹۲ میلیون نفری، نزدیک به ۳۰ میلیون نفر بالای ۶۰ سال خواهند بود.
در این میان بیشتر از ۶۰۰ هزار سالمندِ زن و مرد داریم که به سه دلیلِ طلاق، فوت همسر یا هیچگاه ازدواج نکردن، تنها یا مجرد زندگی می کنند. از این تعداد حدودا ۸۰ هزار نفر سالمند هیچگاه ازدواج نکرده اند که پیشبینی می شود این آمار در یک دهه آینده بیشتر از ۱۰ برابر شود. موضوعی که می تواند هم کیفیت دوره سالمندی را کم کند و هم بار سنگینی روی دوش جامعه بگذارد.
به آمار سالمندانِ تنها باید افرادی را هم اضافه کرد که فعلاً دوره میانسالی یا جوانی را می گذرانند و «زندگیِ تنها» را تجربه می کنند و در آینده به لیست سالمندانِ مجرد اضافه خواهند شد. در حال حاضر حدود ۷۰۰ هزار دختر و پسر مجردِ بالای ۴۰ سال در کشور داریم؛ گروهی که دوره میانسالی را سپری می کنند و احتمال دارد گرفتار «پدیده تجرد قطعی» شوند. تجرد قطعی زمانی اتفاق می افتد که فرد به ۴۵ تا ۵۰ سالگی می رسد اما هنوز ازدواج نکرده است. جمعیت شناسان می گویند احتمال اینکه این افراد دیگر نتوانند یا نخواهند ازدواج کنند، بالا است. به این پدیده «تجرد قطعی» می گویند.
چندی پیش رئیس سابق دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور اعلام نموده بود: «بیش از دوسوم تجردهای قطعی در ارتباط با زنان است و اگر فرض نماییم یک سوم از اینها تا رسیدن به ۶۰ سالگی ازدواج کنند، طبق پیشبینی ها تا یک دهه آینده آمار تجرد قطعی در تمام گروههای سنی بین ۴۰ تا ۵۰ سال به بیشتر از ۲ میلیون نفر خواهد رسید.»
آماری که تنها نوک کوه یخ را نشان می دهد
جامعه شناسان معتقدند صدمه های ناشی از تنهایی می تواند کیفیت زندگی سالمندان را بشدت کم کند. از طرفی عواملی همچون آپارتمان نشینی، کوچک بودن خانه ها، فشارهای اقتصادی، پایین بودن درآمد افراد و... آمار تجرد قطعی، طلاق و افراد بدون فرزند در سنین میانسالی را زیاد می کند. به صورتی که جامعه شناسان و جمعیت شناسان نسبت به چند میلیونی شدن جمعیت سالمندانِ تنها که تعداد زیادی از آنها زنان خواهند بود، اخطار می دهند.
روانشناسان هم در رابطه با تبعات ناشی از تنهایی و تجرد سالمندان اخطار می دهند و معتقدند اگر از حالا سیاستی اندیشیده نشود، در آینده تعداد بالایی از سالمندان را خواهیم داشت که مبتلا به انواع اختلالات روانی هستند. موضوعی که نمی توان نگاه فردی به آن داشت. چونکه به نظام سلامت کشور صدمه خواهد زد.
طبق آمارهای رسمی، ۱۵ درصد افراد بالای ۶۰ سال گرفتار حداقل یکی از اختلالات روانی هستند. آماری که دکتر رضا فدای وطن، دکترای تخصصی سالمندشناسی و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته سلامت سالمندی معتقد است: از نظر من که تجربه ی کار با سالمندان را دارم، حقیقت ها در رابطه با مشکلات روحی و روانی این گروه بیشتر از آماری است که داده می شود. آمارهای موجود مثل نوک کوه یخ است.
دکتر فدای وطن می گوید: دلیلش اینست که بسیاری از سالمندان برای درمان مشکلات روحی و روانی خود به روانشناس و روانپزشک رجوع نمی کنند. یا کسر شأن خود می دانند، یا خجالت می کشند، یا می گویند مگر ما دیوانه ایم که پیش روانپزشک برویم؟ یا اطرافیان شان به علل مختلف کوتاهی می کنند و برای تأمین بهداشت روانی آنها اقدام نمی کنند.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: کسی که دندان درد یا مشکل چشم یا هر بیماری دیگری دارد، حتما و فورا به پزشک رجوع می کند. اما بیماری های اعصاب و روان در بسیاری از موارد نادیده گرفته می شود.
دکتر فدای وطن می گوید: آمار مبتلا شدن به مشکلات روانی در بین غیرسالمندان هم در کشور بالا است. چطور امکان دارد در سالمندان که به علل مختلف باید بیشتر باشد، کم باشد؟ علتش فقط عدم رجوع سالمندان به روانشناس و روانپزشک است.
کم حرفی و گوشه گیری سالمندان طبیعی نیست
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران در رشته سلامت سالمندی به این نکته مهم هم اشاره می کند که بسیاری از اطرافیان، اولویت اول را به سالمندان خود نمی دهند و مشکلات روحی او را طبیعی می دانند و رسیدگی به کار سالمند، اولویت آخرشان است. گاهی هم به علت ناآگاهی توجه نمی کنند و تصور می کنند کم حرف شدن سالمندشان طبیعی است. اینها اگر برای فرزندشان مشکلی پیش بیاید و مثلاً گوشه گیر و کم حرف بشود، فورا او را نزد مشاور، روانشناس یا روانپزشک می برند اما اگر برای سالمندشان چنین اتفاقی رخ بدهد، اصلا به فکرشان نمی رسد که امکان دارد او هم گرفتار اختلالی روانی شده باشد. بسیاری از خانواده ها این آگاهی و علم را ندارند که سالمند هم احتیاج به سلامت روان دارد و اصلا هم طبیعی نیست که کم حرف، گوشه گیر یا غمگین باشد. آن هم صرفاً به این علت که سنش بالا است.
دکتر فدای وطن ضمن اشاره به اینکه افسردگی، شایع ترین بیماری قرن ما در کل دنیا و در همه گروههای سنی است، می گوید: در سالمندان هم بزرگ ترین اختلال، تنهایی و افسردگی و متعاقب آن، گوشه گیری و انزوا است.
به گفته این استاد دانشگاه، سالمندان به علت میزان صدمه پذیری بالا، هرچقدر سن شان بالاتر می رود، هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی شکننده تر می شوند. مشکلات جسمی و روحی سالمندان اگر مورد توجه قرار نگیرد، صدمه هایش بیشتر از یک جوان خواهد بود. ازاین رو باید مورد توجه قرار گیرد.
این استاد دانشگاه تاکید می کند: علاوه بر اینکه خود فرد سالمند باید حواسش به علایم روانی اش باشد، اطرافیان او هم باید آگاهی لازم نسبت به سلامت روان سالمندان را کسب کنند و علایم افسردگی، گوشه گیری و دیگر مشکلات روحی و روانی را نادیده نگیرند و مهم تلقی کنند. حتی بیشتر از فرزندان خود.
سالمندان مجردِ غمگین
دکتر فدای وطن در ادامه، تجرد سالمندان را موضوعی بسیار بااهمیت می خواند و می گوید: الگوی سالمندی در کشور ما درحال تغییر است و ما با پدیده تجرد قطعی و سالمندان مجرد داریم مواجه می شویم. افرادی که هنوز در دوره میانسالی هستند و سالمند نیستند اما ازدواج نکرده اند و شانس ازدواج شان چه در خانم ها و چه در آقایان کم می شود و اینها وقتی به سن سالمندی برسند، مشکلات خیلی بیشتر می شود.
این استاد دانشگاه در رشته سلامت سالمندی ادامه می دهد: ما هم اکنون می توانیم مراقبت از سالمندان را به اطرافیان و فرزندان و نوه ها سفارش نماییم. تازه سالمندان فعلی، هرکدام به صورت متوسط ۴ تا ۵ فرزند و چندین نوه دارند و با همه اینها باز احساس تنهایی می کنند. خب وقتی به سالمندیِ دهه پنجاهی ها و دهه شصتی ها برسیم، سفارش آنها را به چه کسی باید بکنیم؟ آنها در دوره سالمندی کاملا تنها هستند و کسی را ندارند که سفارش نماییم هوای آنها را داشته باشند. بنابراین جامعه شناسان و دولتمردان باید از هم اکنون برای این مسئله مهم و بزرگ فکری کنند.
کمبود خانه سالمندان برای سال خورده های آینده
دکتر فدای وطن که دکترای تخصصی سالمندشناسی دارد، به کمبود خانه سالمندان در کشور اشاره می کند و می گوید: ما خانه سالمندان به تعداد کافی در کشور نداریم. همین هم اکنون هم اگر در رابطه با تعداد خانه های سالمندان احساس کمبود نداریم، دلیلش اینست که بخش عظیمی از بار سالمندان روی دوش خانواده ها است. اما با نسل سالمندان آینده چه نماییم که اطرافیانی نخواهند داشت، فرزندی نخواهند داشت، یا یکی ۲ فرزند خواهند داشت که آنها هم گرفتار مشکلات زندگی خود هستند و نمی توانند برای سالمند وقت بگذارند. آن زمان مشکلات دوچندان خواهد شد.
این استاد دانشگاه تاکید می کند: ما در کشور خانه سالمندان اصلا به تعداد سالمندان یکی دو دهه آینده نداریم و برفرض اگر هم داشته باشیم، این خانه ها زیر پوشش بیمه نیستند. خیلی ها همین هم اکنون نیاز دارند سالمند خویش را در خانه سالمندان بگذارند اما نمی توانند. چون از پس هزینه های آن برنمی آیند. اگر بیمه ها هم بخواهند مثلاً در آینده بخش زیادی از سالمندان را تحت پوشش بیمه ببرند، بطور قطع همگی ورشکست خواهند شد. بنابراین است که می گویم از هم اکنون باید فکری برای جمعیت سالمندان کرد.
سالمندان را هم به محافل خود دعوت کنید
این دکترای تخصصی سالمندشناسی چند سفارش به سالمندان و اطرافیان جوان آنها می کند و می گوید: به خود سالمندان باید سفارش نماییم که در جمع های خانوادگی و جمع های دوستانه حتما شرکت نمایند و خودشان را از جمع دور نکنند. اطرافیان هم اگر دورهمی و مهمانی و محفلی راه می اندازند، سالمندان را هم در مهمانی ها و محافل خود راه بدهند و دعوت کنند و در مهمانی با آنها حرف بزنند تا آنها باور کنند که دیده می شوند.
دکتر فدای وطن اضافه می کند: رسانه های جمعی هم باید مدام در رابطه با مشکلات متعدد سالمندان محتوا تولید کنند و روشنگری و آگاه سازی و فرهنگ سازی کنند. ما باید برای مشکلات این گروه بخصوص در رابطه با تنهایی شان فکری نماییم و به هیچ وجه مشکلات این گروه را کوچک نشماریم.
افزایش آمار سالمندانِ تنها در ایران
طبق آخرین آمار سرشماری که در ارتباط با سال ۱۳۹۵ است، در حال حاضر حدود ۵ میلیون سالمند زن و مرد در کشور داریم که ۶۷ درصد از آنان به ۳ دلیلِ طلاق، فوت همسر و هیچگاه ازدواج نکردن، تنها زندگی می کنند یا اصطلاحا مجرد هستند.
دکتر شهلا کاظمی پور، جمعیت شناس و استاد دانشگاه در رابطه با این آمارها توضیح می دهد: آمارهای موجود ما در ارتباط با سرشماری سال ۱۳۹۵ است. با این توصیف اگر شروع سن سالمندی را ۶۵ سال در نظر بگیریم، تعداد ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار مرد سالمند و ۲ میلیون و ۴۴۰ هزار زن سالمند داریم.
او ادامه می دهد: از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر مرد سالمند، ۲ میلیون و ۱۴۰ هزار نفر دارای همسر هستند؛ یعنی حدودا ۸۹ درصد، ۲۳۱ هزار نفر بدون همسر براثر فوت هستند؛ یعنی چیزی حدود ۱۰ درصد، ۱۸ هزار نفر براثر طلاق هستند که می شود هفت دهم درصد و ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر هیچگاه ازدواج نکرده اند. یعنی حدود شش دهم درصد.
دکتر کاظمی پور می گوید: تعداد مردان سالمند مجرد که یا همسرشان فوت کرده، یا طلاق گرفته اند یا اصلا هیچگاه ازدواج نکرده اند، درمجموع ۲۶۰ هزار نفر است؛ یعنی حدود ۱۲ درصد.
این جمعیت شناس در رابطه با آمار زنان ۶۵ سال به بالا هم توضیح می دهد: از ۲ میلیون و ۴۴۰ هزار زن سالمند در کشور، یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر همسر دارند؛ یعنی حدود ۴۵ درصد، یک میلیون و ۳۱۰ هزار نفر بدون همسر براثر فوت هستند؛ حدودا ۵۳ درصد، ۲۹ هزار نفر براثر طلاق داریم که حدود ۱.۲ درصد می شود و ۲۳ هزار نفر هم هیچگاه ازدواج نکرده اند؛ یعنی چیزی حدود نه دهم درصد.
به گفته این استاد دانشگاه، تعداد زنان سالمند مجرد که یا همسرشان فوت کرده، یا طلاق گرفته اند یا اصلا هیچگاه ازدواج نکرده اند، درمجموع یک میلیون و ۳۶۰ هزار نفر است. یعنی جمعا ۵۵ درصد زنان سالمند ایران مجردند. در حالیکه این آمار در رابطه با مردها ۱۲ درصد است. تازه این آمار در ارتباط با سال ۱۳۹۵ است و بطور قطع آمارها طی این ۷ سال در هر ۳ مورد بیشتر شده است. مثلاً هم اکنون تخمین زده می شود که فقط ۸۰ هزار سالمند مجرد - مرد و زن - در کشور داشته باشیم.
به گفته این استاد دانشگاه، تعداد زنان سالمند مجرد که یا همسرشان فوت کرده، یا طلاق گرفته اند یا اصلا هیچگاه ازدواج نکرده اند، درمجموع یک میلیون و ۳۶۰ هزار نفر است. یعنی جمعا ۵۵ درصد زنان سالمند ایران مجردند. در حالیکه این آمار در رابطه با مردها ۱۲ درصد است. تازه این آمار در ارتباط با سال ۱۳۹۵ است و بطور قطع آمارها طی این ۷ سال در هر ۳ مورد بیشتر شده است. مثلاً هم اکنون تخمین زده می شود که فقط ۸۰ هزار سالمند مجرد - زن و مرد - داشته باشیم که هیچگاه ازدواج نکرده اند و پیشبینی ها اینست که این آمار تا چند سال آینده به ۲.۵ میلیون نفر می رسد.
دکتر کاظمی پور می گوید: علت اینکه تعداد زنان مجرد بیشتر از مردان مجرد است، یکی اینست که امید به زندگی در زنان بیشتر از مردها است و دیگر اینکه معمولاً زنان چند سال از همسران خود کوچک ترند و بنابراین حدود ۱۰ سال بدون همسر براثر فوت باقی می مانند.
این جمعیت شناس اشاره ای هم به آمار زنان و مردان مجرد بالای ۴۰ سال می کند و می گوید: تعداد مردان مجرد ۴۰ سال به بالا در کشور ۲۷۳ هزار نفر و تعداد زنان مجرد ۴۰ سال به بالا ۴۲۶ هزار نفر است. یعنی جمعا حدود ۷۰۰ هزار نفر دختر و پسر میانسال داریم که باید به تعداد سالمندان مجردِ آینده اضافه کرد.
بیشتر بخوانید: زنان خانه دار چطور می توانند حقوق بازنشستگی بگیرند؟
۲۳۳۲۳۶
منبع: كونفه
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب