نگاهی به تغییرات ناشی از شیوع كووید-۱۹ در آسیا
به گزارش کونفه در یک سالی که از اعلام همه گیری جهانی کرونا می گذرد کشورهای مختلف آسیایی فراز و نشیب های مختلفی را در رویارویی با این بیماری پشت سر گذاشته اند و شیوع کووید-۱۹ در مناطق مختلف آسیایی تاثیرات متعدد سیاسی و اقتصادی بر جا گذاشته است.
به گزارش کونفه به نقل از نشریه دیپلمات، یک سال بعد از اعلام رسمی همه گیری جهانی کرونا این پرسش مطرح می شود که ویروس کرونا چگونه آسیا را تغییر شکل داده است؟ یک سال پیش در ۱۱ مارس ۲۰۲۰ سازمان جهانی بهداشت کووید-۱۹ را یک همه گیری جهانی (پاندمی) اعلام نمود. این ویروس از زمانی که از ووهان چین در خبرها وارد شد تا کنون بیشتر از ۱۲۰ میلیون نفر را مبتلا کرده و باعث مرگ ۲.۶ میلیون نفر شده است.
محدودیت ها و قرنطینه های در رابطه با آن باعث خسارت به اقتصادها و ضرباتی به نظم سیاسی در سطح جهان شده است یا در کشورهایی که عملکرد خوبی داشته اند نظم سیاسی را محکم تر کرده است. تحلیل گران مختلف اعتقاد دارند که همه گیری کرونا نقطه عطفی در تاریخ جهان خواهد بود.
دیپلمات در این گزارش بدترین تأثیر همه گیری قرن بر مناطق مختلف آسیا را چنین ارزیابی کرد:
شرق آسیا
در یک سالی که همه گیری کرونا وارد صحنه شده است، منطقه شرق آسیا بخوبی این طوفان را مدیریت کرده است. آمار در ارتباط با مواد مبتلا شدن و مرگ ناشی از کرونا این منطقه را در بین مناطق با عملکرد خوب جهان قرار می دهد. ژاپن بیشترین موارد مبتلا شدن را در این منطقه داشته که در سالگرد اعلام کرونا موارد ابتلای این کشور ۴۴۳ هزار نفر بوده و تایوان هم با ابتلای ۹۷۸ نفر کمترین موارد را داشته است.
در کشور چین که نخستین بار کووید-۱۹ در آنجا به ثبت رسید موارد مبتلا شدن کمتر از ۱۰۰ هزار بوده و حتی آمار رسمی را قبول نکنیم به نظر آشکار است که مقیاس مرگ ومیر و بستری ها تا اوایل بهار ۲۰۲۰ در آن کشور تحت کنترل قرار گرفته بود یعنی زمانی که اوضاع در کشورهای دیگر در حال شدت گرفتن بود.
اما حتی در شرق آسیا هم که خسارت مستقیم کرونا از لحاظ مرگ و میر و بستری محدود بوده اما این همه گیری از طریق های دیگر تاثیرات خویش را بر جا گذاشته است.
از لحاظ سیاسی، کووید-۱۹ باعث سرنگون شدن برخی رهبران شده است. کرونا احیانا در کنار رفتن آبه شینزو نخست وزیر سابق ژاپن از قدرت نقش داشته است. وی در سپتامبر ۲۰۲۰ از قدرت کنار رفت و وضعیت سلامتی علت این امر عنوان شد اما گمانه زنی هایی زیادی مطرح است که انتقادها از نحوه عملکرد دولت وی در برخورد با کرونا هم نقش داشته است.
در مغولستان، اعتراضات بر سر چگونگی مدیریت کرونا از جانب دولت باعث شد که "خورلسوخ اوکانا" Khurelsukh Ukhnaa نخست وزیر این کشور در ژانویه ۲۰۲۱ استعفا کند که این اقدام بهت آور بود و به ظهور رهبری از یک نسل جدید منجر گردید.
در همین حال، رهبران کره جنوبی به لطف مدیریت نسبتا موفقیت آمیز همه گیری کرونا از لحاظ سیاسی تقویت شدند. حزب دموکراتیک "مون جائه این" رئیس جمهوری در انتخابات پارلمانی آوریل ۲۰۲۰ اکثریت خوبی را به دست آورد. در تایوان هم مدیریت خوب کرونا باعث شد که حذف این کشور (مورد ادعای چین) از سازمان جهانی بهداشت مورد توجه قرار گیرد هرچند کوشش برای احیای عضویت ناظر تایوان هم شکست خورد.
اما بتازگی تاخیر در کارزار واکسیناسیون در ژاپن، کره جنوبی و تایوان توجهات منفی بیشتری را به دولت های آنها جلب کرده است.
از لحاظ اقتصادی هم کرونا تاثیرات زیادی بر جا گذاشته است. چین مباهات کرده که تنها کشور دارای اقتصاد بزرگ در جهان است که در سال ۲۰۲۰ رشد اقتصادی داشته است اما حتی رشد ۲.۳ درصدی تولید ناخالص داخلی چین هم ضربه بزرگی است هرچند اوضاع می توانست بسیار بدتر باشد.
ژاپن، مغولستان و کره جنوبی به ترتیب کاهش رشد اقتصادی به میزان ۴.۸ درصد، ۵.۳ درصد و ۱ درصد را ثبت کردند.
کره شمالی که مرزهای خویش را اوایل سال ۲۰۲۰ بست و هنوز بازگشایی نکرده است احیانا بیشترین لطمه اقتصادی را در منطقه از کرونا متحمل شده است هر چند دسترسی به آمار دقیق دشوار است. این خسارات تا حدی بود که کیم جونگ اون رهبر کره شمالی با چشمان اشک بار بابت شکست های اقتصادی عذرخواهی نمود اما وی در عین حال کنترل های دولتی و برنامه های نظامی را تشدید کرده است.
در نهایت، بحران کووید-۱۹ باعث شد که روابط آمریکا – چین تا حد بی سابقه ای کاهش پیدا کند تا حدی که از زمان برقراری روابط دیپلماتیک در سال ۱۹۷۹ تا کنون دیده نشده بود. انتشار کرونا باعث شد اعضای دولت ترامپ همچون مایک پمپئو وزیر خارجه به انتقاد شدید از چین بپردازند و نظریه های توطئه درباره تولید ویروس کرونا در آزمایشگاه های چین منتشر شود. البته آمریکا هم تنها نبود. از اروپا تا جنوب شرقی آسیا دیدگاه عمومی مردم نسبت به چین در یک سال قبل خراب شده است. افزایش تنش های دیپلماتیک بین آمریکا و چین به طور خاص بر روابط دیپلماتیک در کل منطقه تأثیر داشته است و الان سئول و توکیو همانند دیگر کشورهای منطقه نگران این مسئله هستند که انتخاب الزامی بین شریکان امنیتی و اقتصادی چه معنایی خواهد داشت.
جنوب شرقی آسیا
در مقایسه با بخش های زیادی از جهان، کشورهای جنوب شرقی آسیا سال همه گیری کرونا را با موفقیت قابل ملاحظه و به شکلی غیرمنتظره پشت سر گذاشته اند. تا ۱۱ مارس سالجاری میلادی تنها سه کشور از ۱۰ کشور منطقه – اندونزی، مالزی و فیلیپین – بیشتر از ۱۰۰ هزار مورد کرونا ثبت کرده اند. حتی فیلیپین و اندونزی که شدیدترین انتشار کرونا در منطقه را داشتند در خارج از دایره شدیدترین موارد شیوع در کشورهای جهان قرار می گیرند. شمار موارد مبتلا شدن در کشورهای کامبوج، لائوس و برونئی در حد چند صد تن بوده است و موفقیت ویتنام در مهار سریع کرونا در سطح جهانی مورد تمجید است.
در حالی که این کشورها زیرساخت های بهداشتی و درمانی خیلی خوبی هم ندارند عملکرد خوب آنها در مهار کرونا تا حدی رازآلود بوده و به مسائلی همچون آب و هوای استوایی و همینطور هنجارهای اجتماعی و رعایت تدابیر مانند ماسک و شستشو نسبت داده شده است. آماده سازی و قرنطینه های زودهنگام هم بدون شک نقش داشته است.
با این حال کووید-۱۹ در یک سال قبل تاثیرات مهمی بر جنوب شرقی آسیا داشته است. این همه گیری باعث شدیدترین رکود اقتصادی از زمان بحران مالی آسیایی در سالهای ۹۸-۱۹۹۷ شده است. اغلب کشورهای منطقه شاهد رشد اقتصادی منفی بودند که بیشترین آن در حد ۹.۵ درصد در فیلیپین و ۶.۱ درصد در تایلند بود.
اما آمار اقتصادی نشانه ای از درد و رنج شخصی افراد ندارند. در ماه سپتامبر، بانک جهانی پیش بینی نمود که تعداد افراد فقیر در آسیا برای نخستین بار در مدت ۲۰ سال قبل افزایش خواهد یافت.
هر چند انتظار می رود اقتصادهای جنوب شرقی آسیا امسال میلادی به رشد مثبت بازگردد اما سرعت و مقیاس احیای اقتصادی تا حد زیادی وابسته به کارآمد بودن واکسیناسیون است. توزیع واکسن حالا در همه کشورهای منطقه شروع شده است و کادر درمانی و افراد کهنسال در اولویت واکسینه شدن قرار دارند. روسای دولت ها هم معمولا در مقابل دوربین ها واکسن دریافت کرده اند تا مردم را به دریافت واکسن تشویق کنند اما برنامه واکسیناسیون هم مشکلات تدارکاتی خاص خویش را دارد. حتی با تکمیل برنامه واکسیناسیون احتمال می رود که همه گیری کرونا نیروهایی سیاسی و اقتصادی را فعال کرده باشد که در یک دهه آینده باقی باشند.
یکی از نتایج انتشار کرونا شتاب گرفتن ظهور ویتنام و افزایش برتری راهبردی منطقه ای این کشور بوده است. این کشور حالا چهارمین اقتصاد بزرگ در اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا (آسه آن) است و از لحاظ نرخ سرانه تولید ناخالص داخلی کشور فیلیپین را پشت سر گذاشت و الان به اندونزی نزدیک شده است. این مسئله سبب شده که حاکمان ویتنام از حزب کمونیست نقش فعال تری در صحنه منطقه ای و جهانی بر عهده بگیرند.
همه گیری کرونا تاثیرات داخلی زیادی در این کشورها خواهد داشت که البته پیشبینی آنها دشوار است. از لحاظ اقتصادی باعث افزایش تمرکز قدرت اقتصادی شده و از لحاظ سیاسی هم باعث تقویت موج ارتجاعی دهه گذشته شده و رهبران اقتدارگرا از "رودریگو دوترته" در فیلیپین تا "هان سن" در کامبوج بهانه ای برای افزایش قدرت و محدود کردن مخالفان سیاسی یافته اند. اما این روند با مخالفت یک جنبش اعتراضی ضداقتدارگرایی رو به رو شده که صحنه را برای بحران های سیاسی در خیلی از کشورهای منطقه فراهم نموده است.
در سال ۱۹۹۷، بحران مالی آسیایی باعث یک رشته بحران های سیاسی در جنوب شرقی آسیا شد. نظم نوین سوهارتو در اندونزی را به زیر کشید، جنبش اصلاحی در مالزی راه انداخت و قدرت گیری تاکسین شیناواترا در تایلند را تسهیل کرد. کووید-۱۹ از راه تشدید مناقشه ها و تنش های موجود قبل از کرونا زمینه را برای دهه ای از ناآرامی فراهم نموده است.
جنوب آسیا
یک سال پس از اعلام همه گیری جهانی کرونا، میتوان اظهار داشت که جنوب آسیا در رویارویی با این بیماری بهتر از پیشبینی ها عمل کرده است. همه گیری کرونا همینطور فرصت های ژئوپلتیک جدیدی برای کشورهایی ماند هند گشوده و همینطور تحکیم قدرت برای نیروهای حاکم را ممکن ساخته است.
در کشورهای سریلانکا، بنگلادش و پاکستان شمار تلفات در ازای هر یک میلیون نفر زیر ۱۰۰ نفر بوده و در نپال حدود ۱۰۵ نفر و در هند ۱۱۵ نفر بوده است. مقایسه این آمار با نرخ تلفات به ازای هر میلیون نفر در کشورهای غربی مانند آمریکا و انگلیس که بیشتر از یک هزارو ۵۰۰ نفر بوده است نشان داده است که جنوب آسیا با وجود زیرساخت های ضعیف و فقر گسترده، بر اثر کرونا ضربه خورده اما خرد نشده است.
در کشور میانمار اما شمار مبتلایان اواخر سال ۲۰۲۰ بعد از ماه ها آرامش شاهد افزایش موارد کرونا بود و الان بیم آن می رود که انتشار کرونا در بحبوحه بحران سیاسی از کنترل بیرون برود.
این منطقه از لحاظ تاثیرات بهداشتی فوری وضعیت خوبی داشته است اما این همه گیری فضای ژئوپلتیک قابل توجهی برای نارندرا مودی نخست وزیر هند بوجود آورده است. همه گیری کرونا فرصتی برای احیای اتحادیه همکاری منطقه ای جنوب آسیا بوجود آورده که بر اثر رقابت هند و پاکستان راکد بوده است. مودی همینطور از دیپلماسی واکسن بعنوان ابزاری برای ترمیم روابط با همسایگان هند بهره برده است. هند از راه برنامه "کوواکس" سازمان بهداشت جهانی واکسن های هندی به کشورهای مختلف جهان همچون در آفریقا رسیده است.
از حیث داخلی، همه گیری کووید-۱۹ (در کنار مواجهه نظامی با چین در منطقه لاداخ) فرصتی برای مودی بوجود آورده تا شکل جدیدی به مسیر اقتصادی هند بدهد.
در کشور پاکستان، ارتش مسئولیت واکنش به کووید-۱۹ را بر عهده گرفت و تسلط خود بر کشور را تقویت کرد. یک کارشناس موسسه بروکینگز در مورد تاثیرات کرونا در پاکستان خاطرنشان کرده که پس لرزه های کرونا باعث تضعیف دولت غیرنظامی در پاکستان شده و ارتش را بیشتر تقویت کرده است. در بنگلادش محدودیت های ناشی از کووید-۱۹ فرصتی برای دولت از حزب حاکم "عوامی لیگ" ایجاد کرد تا سرکوب صداهای مخالف را تشدید کند.
آسیای مرکزی
در آسیای مرکزی مانند خیلی از نقاط جهان هنگامی که در اواسط ماه مارس گذشته در کشورهای قرقیزستان، قزاقستان و ازبکستان وارد شد، نخستین پاسخ تعطیل کردن بخش عای عمومی جامعه بود. مرزها بسته شد و پروازها متوقف گردید و به مردم دستور داده شد که در خانه ها بمانند.
دولت قزاقستان یک گام جلوتر رفت و افترا "اخبار جعلی" را ضد فعالان انتقادکننده از اقدامات دولت پیگیری کرد. دولت ازبکستان قوانین جزایی را اواخر ماه مارس اصلاح کرد تا انتشار "اطلاعات نادرست" را مورد مجازات قرار دهد و دولت تاجیکستان هم در تابستان ۲۰۲۰ قوانین مشابهی تصویب کرد. مجلس قرقیزستان هم در تابستان قانون اخبار جعلی را تصویب کرد اما سورونبای جینبکوف رئیس جمهوری وقت در ماه آگوست این مصوبه را رد کرد. در حقیقت چنین قوانینی مشابه قوانین کشور روسیه در حال تصویب بود و در دستور کار قرار داشت اما کرونا بهانه ای برای تسریع در تصویب و اجرا فراهم نمود.
شرایط اقتصادی در منطقه باعث بازگشایی ها در تابستان شد اما تحلیل بانک جهانی حاکی می باشد که این منطقه در سال همه گیری کرونا رشد اقتصادی منفی را تجربه کرده است. در قرقیزستان کاهش رشد ۸ درصدی در سال ۲۰۲۰ ریشه در انتشار کرونا داشته اما با ناآرامی سیاسی در این کشور هم ارتباط دارد. انتشار کرونا به ضربات خود به اقتصاد منطقه اما به شیوه های قابل پیشبینی، ادامه می دهد. در تاجیکستان بعنوان مثال، کارگران مهاجر همواره با مشکلات اقتصادی در روسیه ضربه می خورند و کووید-۱۹ به اقتصاد روسیه ضربه زده است.
شیوع کرونا به طور ضروری حاکمیت های کشورهای آسیای میانه را خودکامه تر نکرده و حقیقت های اقتصادی منطقه را هم تغییر نداده است؛ در این صورت چه تغییری روی داده است؟
یک گزارش تحلیلی اخیر یک دانشگاه آلمان حاکی می باشد که هزینه انسانی انتشار کرونا در آسیای میانه بزرگتر از چیزی است که در آمارها نشان داده می شود.
قزاقستان و قرقیزستان همچون کشورهایی بوده اند که به طور نسبی بیشترین افزایش در مرگ ومیر در هر ۱۰۰هزار نفر را داشته اند. با گذشت زمان و مشخص شدن آمار بیشتر و دقیق تر امکان دارد هزینه انسانی واقعی در آسیای میانه مشخص شود.
اما مشخص کردن تاثیرات پایدار انتشار کرونا در این منطقه هم اکنون دشوار است. در حالیکه واکسن وارد منطقه می شود تبلیغات در منطقه درباره عبور از کرونا یا وارد نشدن کرونا ( در ترکمنستان) امکان دارد تلاش ها برای متقاعد کردن مردم به واکسن زدن را مخدوش سازد.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب