در جستجوی راه نجاتی برای یوز آسیایی؛
تیغ تیز معدن زیر گلوی حیات وحش
به گزارش كونفه یوز آسیایی كه به عقیده خیلی از كارشناسان محیط زیست كمتر از ۵۰ قلاده از آن در جهان وجود دارد، گونه نادری است كه این روزها بسیار جدی تر در راه انقراض گام گذاشته است.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها: یوز آسیایی از زیرگونه های یوز پلنگ، سال هاست در معرض انقراض قرار گرفته اما هنوز روزنه های امید برای نجات این گونه که تنها ۵۰ قلاده از آن در جهان مشاهده شده، وجود دارد.
استان های یزد و سمنان زیستگاه های اصلی این گونه نادر به شمار می روند و بر مبنای آخرین رصدهای انجام شده، ۲۹ مورد حضور این گونه در زیستگاه ها مشاهده شده که این برآورد آماری بر مبنای مشاهده مستقیم، رد پا و سرگین یوز بوده است.
کارشناسان وجود ۲۹ قلاده یوز در زیستگاه های یزد را قطعی می دانند
گرچه در استان یزد از سال ۹۴ تابحال مطالعه جدید برای رصد و پایش وضعیت یوز آسیایی در استان یزد انجام نشده است، اما بر مبنای مشاهدات یاد شده، برخی کارشناسان محیط زیست، وجود ۲۹ قلاده یوز تا آخر نیمه اول سال ۹۸ در زیستگاه های استان یزد را قطعی می دانند.
رصد انجام شده توسط سازمان محیط زیست نشان داده است که مناطق حاشیه ای و مرکزی کویر ایران همچون خارتوران، نایبندان، دره انجیر و … اصلی ترین زیستگاه های یوز آسیایی هستند و در استان یزد هم در پناهگاه حیات وحش دره انجیر، منطقه حفاظت شده کوه بافق، پناهگاه حیات وحش کمکی بهاباد، حفاظت شده کالمند بهادران مهریز، پارک ملی سیاهکوه اردکان و شکار ممنوع آریز بافق و برخی مناطق آزاد بخصوص زیستگاه های شهرستان های اردکان، بافق و بهاباد مشاهده شده است.
نکته جالب توجه این است که تعداد زیادی از معادن استان یزد دقیقاً در این مناطق قرار دارند و جاده سازی، بهره برداری از معدن، اثرگذاری گرد و غبار ناشی از بهره برداری های معدنی بر پوشش گیاهی و … اکوسیستم این مناطق را متحول کرده و به آن ضربه وارد کرده است.
جاده ها ۷ قربانی از یوز آسیایی در یزد گرفته اند
جاده سازی برای ادامه فعالیت و توسعه معادن و صنایع در استان یزد، تابحال بیشترین قربانی را از جمعیت یوز ایرانی گرفته چونکه در طول چهار سال، هفت قلاده یوز آسیایی در اثر برخورد با خودرو در جاده های راه اندازی شده در زیستگاه های این گونه، تلف شده اند.
یکی از دوستداران و کارشناسان محیط زیست در این حوزه به خبرنگار مهر اظهار داشت: خیلی از معادن و صنایع استان یزد جانمایی درستی ندارند و بهره برداری از آنها در نزدیکی زیستگاه یوز آسیایی و گاه حتی در میانه زیستگاه این گونه در حال انجام می باشد.
موسی شمسایی تصریح کرد: تلف شدن هفت قلاده یوزپلنگ در اثر برخورد با خودرو در جاده های راه اندازی شده برای تسهیل امور صنایع و معادن، تنها اتفاقی نیست که تلف شدن این گونه در معرض انقراض را رقم زده بلکه تغییر اکوسیستم ناشی از این فعالیت ها هم بلای جای یوز آسیایی شده است.
نبود شکار یوز را به محل زندگی انسان ها نزدیک کرده است
وی اضافه کرد: فعالیتهای صنعتی و معدنی در خیلی از موارد بر منابع آبی اثرگذار بوده و آنها را از بین برده، از طرفی گرد و غبار ناشی از این ترددها، بوته ها و پوشش گیاهی را ضعیف کرده و در بلندمدت از بین برده و این امر سبب شده که دیگر شکار مناسبی برای یوز در منطقه وجود نداشته باشد.
شمسایی عنوان کرد: این اتفاق یا منجر به تلف شدن یوز می شود و یا همانگونه که در مناطقی از کشور مشاهده شد، یوز آسیایی به محل سکونت انسان برای جست وجوی غذا نزدیک می شود که این خود خطری جدی برای این گونه است.
وی خاطرنشان کرد: بهره برداری از معادن امری اجتناب ناپذیر در راه توسعه است اما می توان با جانمایی درست، شناسایی کریدورهای تردد حیات وحش و ایجاد پل های زیرگذر و روگذر، عوامل نابودی این گونه را تا حدی برطرف کرد.
تا تعرضات انسانی برطرف نشود امیدی به نجات یوز آسیایی نیست
شمسایی، تخریب زیستگاه و تصادفات جاده ای را از اصلی ترین عوامل تهدید یوز آسیایی دانست و تصریح کرد: تا زمانی که تدبیری جدی برای این معضلات که همه ناشی از تعرضات انسانی است، نشود امیدی به نجات یوز آسیایی نیست.
اما مسؤلان محیط زیست در سطح ملی و استانی در جست وجوی راهی برای نجات این گونه در معرض خطر هستند و تابحال هم طرح هایی را به مرحله اجرا درآورده اند اما حتی در زمینه اجرای این طرح ها هم اختلاف نظرهایی بین کارشناسان و پژوهشگران و دوستداران محیط زیست با مسؤلان و تصمیم گیران در این حوزه وجود دارد.
صاحب نظران هر کدام به زعم خود یکی یزد و دیگری سمنان را مناسب اجرای این طرح ها می دانند و اجرای آخرین طرح سازمان محیط زیست برای حفظ و تکثیر یوز آسیایی در سمنان، دوستداران محیط زیست و تشکل های فعال یزد در این حوزه را از حفظ این گونه در استان نا امید کرده است.
با توجه به اینکه در استان یزد دیگر هیچ گونه ماده ای از یوز وجود ندارد، فعالان محیط زیست یزد این گونه را در استان منقرض شده می دانند و معتقدند راه نجاتی برای یوز آسیایی در یزد نیست.
تابع تصمیمات ملی برای حفاظت از یوز هستیم
مدیرکل محیط زیست استان یزد در این حوزه به خبرنگار مهر اظهار داشت: پیشینه طرح تکثیر نیمه طبیعی یوز پلنگ آسیایی با پیشنهاد و پیگیری های استان یزد از حدود سه سال پیش عنوان شد و رایزنی های اولیه، انتخاب محل اجرا و طرح اجرایی هم تدوین شد و در نهایت بنا بر صلاحدیدهای ملی به استان سمنان منتقل و اجرایی شد.
نیره پور ملایی تصریح کرد: تصمیماتی از جانب سازمان حفاظت محیط زیست برای استان های زیستگاه یوز گرفته شده و همه ما تابع این برنامه ها هستیم و امیدواریم بتوانیم به خوبی از این گونه محافظت نماییم.
وی عنوان کرد: یوزپلنگ آسیایی در شرایط اسارت زادآوری نمی کند ازاین رو شرایط نیمه طبیعی در استان سمنان برای حفظ و تکثیر این گونه فراهم شده که امیدواریم استان یزد از نتایج این طرح بهره مند شود.
یزد در انتظار نتایج زادآوری یوز آسیایی
فعالان، مسؤلان و دوستداران محیط زیست استان یزد در انتظارند تا نتیجه زادآوری یوز آسیایی در شرایط نیمه طبیعی در استان سمنان در یزد رها سازی شود و این استان هم بتواند شرایطی مشابه برای حفظ و تکثیر این گونه در معرض خطر فراهم آورد.
به نظر می رسد دخیل کردن سازمان محیط زیست در فرایند صدور پروانه بهره برداری از معادن و جانمایی صنایع هم بتواند تا حد زیادی از تخریب زیستگاه این گونه پرارزش جلوگیری کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب