سفارش های كاربردی برای روزه داران در روزهای كرونایی
به گزارش كونفه تسنیم نوشت: عضو فرهنگستان علوم پزشكی و رئیس مركز تحقیقات سیاستگذاری اقتصاد سلامت، به تشریح نكات مفید و كاربردی روزه داری و پیش گیری از كرونا پرداخته است.
ماه رمضان امسال در حالی از راه رسیده که کشور درگیر مبارزه با ویروس کروناست؛ آنچه مسلم است یک مسلمان باید برای به جا آوردن فرائض دینی اش تمام تلاش خودرا به کار گیرد؛ روزه داری در ایام شیوع ویروس کرونا به در نظر گرفتن تدابیر و سفارش هایی نیازمند است و در صورت عمل به آنها، این عمل عبادی بدون هیچ مسئله ای به انجام می رسد؛ در همین رابطه "دکتر خلیل علی محمدزاده" عضو فرهنگستان علوم پزشکی و رئیس مرکز تحقیقات سیاستگذاری اقتصاد سلامت در گفتگویی پیرامون روزه داری و پیش گیری از کرونا به سؤالات مختلفی پاسخ داده است که در ادامه تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم می شود: در این ایام همه گیری بیماری جدید کرونا چه توصیه هایی به روزه داران دارید؟ اول، رعایت همه توصیه های مربوط به پیش گیری از کووید 19 یعنی رعایت کامل بهداشت فردی و جمعی مثل شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون و حفظ فاصله اجتماعی و ضدعفونی محیط و وسائل مورد استفاده؛ دوم، مثل ماه های رمضان سال قبل توجه به آب بدن و نوشیدن آب کافی؛ سوم، مرطوب نگه داشتن نسبی محیط کار و منزل؛ چهارم، افزایش مصرف میوه جات و سبزیجات و کاهش مصرف چای و قهوه و مواد شیرین در فاصله افطار تا سحر و پنجم، پرهیز از محیط های گرم و خشک، مواردی که در نامه رئیس فرهنگستان علوم پزشکی به مراجع عظام نیز مورد تاکید قرار گرفته است. تسنیم: آقای دکتر باتوجه به اپیدمی کووید 19، به سالمندان و آنهایی که بیماری های زمینه ای دارند، در ارتباط با روزه داری چه سفارش هایی دارید؟ از آنجائیکه بیماری کرونای جدید، سالمندان بالای 65 سال و افراد دارای بیماری های زمینه ای مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی ــ عروقی، سرطان، دیابت و بیماری های تنفسی و ریوی را به صورت شدیدتری درگیر می کند و احتمال مرگ ومیر ناشی از کووید 19 هم در این بیماران بالاترست، سفارش می شود این افراد در ارتباط با روزه داری حتما با پزشک خود مشورت و احتیاط بیشتری کنند و تصمیماتی اتخاذ کنند که هیج ضرر و خطری در حال و همین طور عوارضی در آینده برای آنان ایجاد نشود. طیف زیادی از بیماری ها در این گروه قرار می گیرند که بنده به پاره ای از آنها اشاره می کنم؛ بیماران مبتلا به زخم معده و اثنی عشر، البته نه آنهایی که بیماری را در سابقه خود دارند و حالا بهبود یافته اند؛ بیماران دیابتی که انسولین دریافت می کنند خصوصاً کسانی که زمینه کتواسیدوز دارند یا عوارض کلیوی و چشمی و … در آنان نمایان شده است؛ روزه داری در افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین مانعی نیست؛ بیماران کلیوی شدید و دارای سنگ ساز گروه دیگری از بیماران هستند که روزه داری در آنها سفارش نمی گردد. بیمارانی که پیوند اعضا شده اند به استثنای پیوند قرنیه نباید روزه بگیرند؛ بیماران دارای سردرد میگرنی به سبب احتمال کم شدن آب بدن و نیز کاهش قند خون و تشدید علائم بهتر است روزه نگیرند؛ زنان حامله در سه ماهه اول و سوم حاملگی و مادران شیرده در 6 ماه اول شیردهی باتوجه به تاکید شارع مقدس بر تغذیه نوزادان با شیر مادر، گروه های دیگری از افراد هستند که نباید بطور کلی روزه بگیرند؛ کودکان زیر 10 سال به جهت مشکلات رشد استخوانی نیز همچنین، لازم است روزه نگیرند؛ بیماران کرونا که بهبود یافته اند نیز تا 6 هفته نباید روزه بگیرند. آیا بیماری هایی هم هست که روزه برای آنها مفید باشد؟ در ناراحتی های روده مثل "کولیت اسپاستیک" روزه مفیدست چون با غذا نخوردن از حرکات و عملکرد روده کاسته می شود؛ در بیماری های پوستی مانند کهیر و اگزما و پاره ای از بیماری های کبدی نیز روزه داری مناسب است؛ در افراد چاق روزه داری خوب است مشروط بر اینکه در خوردن افطاری و سحر افراط نکنند؛ بعضی افراد اختلال تنفسی دارند اما اسپری استفاده می نمایند، آنها می توانند روزه بگیرند و بموقع از اسپری خود نیز بهره مند شوند؛ روزه داری در افراد دارای بیماری قلبی ــ عروقی هم مفید می باشد، روزه داری در این افراد موجب کاهش حملات قلبی ــ عروقی نیز می شود. روزه داری در افراد سالم هم کاملاٌ بی خطر است؛ روزه داری در افراد دارای فشار خون ضعیف و متوسط همراه با اضافه وزن می تواند مفید باشد و به کاهش فشار خون آنان کمک کند؛ روزه داری در دیابت نوع 2 یا غیر وابسته به انسولین که با رژیم غذایی و دارو کنترل شده، مفید می باشد، منتهی اگر علائم افت قند خون داشتند، باید فوراً اقدام کنند؛ همه این موارد در صورتی است که با مشورت پزشک معالج، اطمینان از عدم احتمال کمترین ضرر، مورد تایید قرار گیرد. مشکلات رایج در روزه داری افراد سالم چیست و چه سفارش ای برای رفع آنها دارید؟ مشکلاتی که به طورکلی می تواند در روزه داری افراد سالم اتفاق افتد، شامل بعضی از این موارد است که به راه های رفع آنها نیز تاحدودی که وقت اقتضاء کند، اشاره می کنم؛ این مشکلات در دستورالعمل تغذیه ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به صورت مفصل تشریح شده است. یبوست با خوردن نان سبوس دار (نان سنگک و نان جو) و افزایش مصرف میوه ها و سبزی ها، افزایش مصرف آب و تحرک کافی برطرف می شود. نفخ با اجتناب از غذاهای چرب و سرخ کردنی و نوشابه های گازدار و مصرف غذاهای ساده و آب بجای نوشابه های گازدار برطرف می شود. کاهش فشار خون با علایمی چون رنگ پریدگی، تعریق زیاد، ضعف و کاهش قدرت بدنی، سرگیجه، حالت غش خودرا نشان می دهد؛ در این رابطه افزایش مصرف مایعات و نمک و بررسی وضعیت فرد از نظر بیماری های قلبی–عروقی سفارش می شود. بری رفع سردرد؛ استراحت کافی، نوشیدن آب و مایعات کافی، ترک سیگار، قهوه، کافئین 1 تا 2 هفته پیش از ماه رمضان، مصرف سبزیجات در وعده سحری پیشنهاد می شود. افت قند خون معمولا با علائم ضعف، سرگیجه، تعریق، لرزش، سردرد و تپش قلب، کاهش فعالیت و قدرت جسمانی معلوم می شود؛ پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی قند ساده خصوصاً در وعده سحر سفارش می شود. گرفتگی عضلات معمولاً به سبب کمبود کلسیم، منیزیوم، سدیم و پتاسیم و همین طور مصرف غذاهای چرب و کمبود آب بدن رخ می دهد؛ درمان آن با غذاهای غنی از کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم مانند سیب زمینی، موز، ملون، هندوانه، دوغ، سبزی های برگ سبز، آب پرتقال طبیعی، مغزها، گوجه فرنگی، خرما، حبوبات و لبنیات (شیر، ماست، پنیر، کشک)، گوشت، پرهیز از غذاهای پرچرب در آخر شب و نوشیدن مایعات (به ویژه آب) صورت می گیرد. زخم معده و یا سوزش سر دل به سبب افزایش اسید در معده خالی رخ می دهد؛ پرهیز ازغذاهای ادویه دار، نوشابه های گازدار و قهوه و چایی پررنگ سفارش می شود؛ این افراد باید داروهای کاهنده اسید معده مصرف کنند و برای ادامه روزه داری حتما باید با پزشک معالج خود مشورت کنند. در ارتباط با سنگ کلیه، روزه داران باید مایعات زیاد مصرف کنند، تا از سنگ کلیه پس از ایام ماه مبارک رمضان مصون باشند. برای بهبود درد مفاصل؛ نوشیدن مایعات، ورزش و حفظ تناسب اندام، مصرف میوه جات و سبزیجات و استفاده از منابع اسید چرب امگا 3 مانند ماهی چرب و گردو سفارش می شود. در رابطه با خرما و زولبیا و شیرینی های سنتی و سایر مواد غذایی که معمولاً در ماه رمضان استفاده بیشتری دارد، نظری دارید؟ اول سفارش می شود از خرما و زولبیا و سایر مواد غذایی شیرین فقط در وعده افطار و در حد کم و متعادل استفاده گردد و به هیچ عنوان در وعده سحر این اقلام استفاده نشوند، چون به سبب شیرینی بالا سبب تحریک هورمون انسولین و افت یک باره قند خون می شود؛ ثانیاً این مواد حتما از فروشگاه های معتبر و مجاز و دارای استاندارد بهداشتی و به صورت بسته بندی تهیه شوند؛ ثالثاً مثل سایر مواد غذایی، بسته بندی این مواد پس از ورود به خانه دور ریخته شود یا ضدعفونی شود؛ رابعاً، در استفاده از تخم مرغ، گوشت، مرغ و ماهی حتما از پخت کامل آنها اطمینان حاصل شود؛ خامساً، از نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی های داغ در ظروف یکبار مصرف و پلاستیکی و رنگ روشن خودداری شود. آیا افراد دیابتی می توانند روزه بگیرند؟ افراد دیابتی در صورتیکه دیابت غیروابسته به انسولین داشته باشند، سن آنها زیر 65 سال باشد، اصول حفاظتی و پیشگیری سفارش شده از طرف ستاد مبارزه با کرونا را رعایت نمایند، رژیم غذایی کنترل شده و تنظیم دارویی داشته باشند و قند خون ناشتای کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر و Hb A1C کمتر از 7 داشته باشند و بطور منظم قند خون خودرا پایش کنند، می توانند روزه بگیرند. سالمندان سالم با چه شرایطی می توانند روزه بگیرند؟ این افراد نیز با نظر پزشک و در صورتیکه احتمال ضرر ندهند و در صورت رعایت تعادل آب و مواد معدنی، می توانند روزه بگیرند؛ در این افراد در وعده های افطار و سحر مصرف میوه های رنده شده، لبنیات خصوصاً شیر کم چرب و استفاده از انواع سوپ ها و آش های کم چرپ پیشنهاد می شود. در کل درباره غذاها و مایعاتی که بهتر است در وعده افطار و سحر استفاده گردد نیز توضیح دهید؟ بطور کلی اجتناب از پرخوری، پرهیز از داروهای غیرضروری، رعایت بهداشت دهان و دندان و اجتناب از خوردن غذاهای خیلی داغ، شور و سرخ کردنی سفارش های عمومی هستند؛ شروع افطار بهتر است با یک لیوان آب گرم، چای کم رنگ، شیر گرم همراه با خرما یا عسل باشد؛ استفاده از غذاهای سبک مانند فرنی شیربرنج و نان و پنیر و سبزی و گردو برای افطار سفارش می شود؛ انواع سوپ کم چرب، آش کم حبوبات و سبک، حلیم بدون روغن (دارای نشاسته، فیبر، پتاسیم و منیزیم )، کوکو و شامی کم چرب غذاهای مناسبی هستند؛ آش های غلیظ توام با پیاز داغ و نعناع داغ سفارش نمی شود؛ سیب زمینی آب پز، سبزی های پخته مانند کدو، انواع کلم، گل کلم، هویج، نخود فرنگی، تخم مرغ آب پز، کره و عسل طبیعی هم در وعده افطار خوب است؛ باید توجه داشت که مصرف زیاد آب در وعده افطار و همین طور بین صرف غذا سبب اختلال در هضم مواد غذایی می شود؛ در ضمن بهتر است بین افطار و وقت شام یک ساعت فاصله باشد و از خوردن تنقلات هم امتناع شود؛ در مجموع اگر انسان در خوردن و نوشیدن تعادل را رعایت کند از عمر طولانی برخوردار می شود. در وعده سحر، غذاهای کم حجم شبیه صبحانه و غذاهای ساده مثل انواع پلو و خورشت و در مجموع غذاهای کم نمک، کم شیرین و کم چرب سفارش می شود؛ اصولاً مصرف زیاد قند، نمک و چربی موجب تضعیف سیستم ایمنی می شود؛ همانطور که اشاره شد، مواد غذایی شیرین در وعده سحر سفارش نمی گردد، برای اینکه موجب گرسنگی زودرس می شود؛ سبزی های آبدار مانند خیار، گوجه فرنگی و کاهو هم مناسب اند برای اینکه از تشنگی در طول روز جلوگیری می کنند؛ خوردن ماهی در وعده سحر سفارش نمی گردد و از خوردن غذا و چای زیاد هنگام سحر باید پرهیز شود. برای تقویت سیستم ایمنی چه نوع تغذیه ای سفارش می کنید؟ تقویت سیستم ایمنی علاوه در روزه داری، در پیش گیری و روند بهبودی کووید 19 نیز مهم است؛ غذاهای حاوی ویتامین های C، E، D، A و گروه ویتامین B و نیز غذاهایی که دارای آهن و روی هستند برای تقویت سیستم دفاعی بدن مفیدند؛ ویتامین A در سبزیجات، میوه های زرد و نارنجیمانند هویج و کدو حلوایی و موز و زرده تخم مرغ و شیر و سایر لبنیات وجود دارد؛ویتامین D در ماهی چرب، لبنیات و زرده تخم مرغ موجود است؛ ویتامین E بعنوان آنتی اکسیدان در روغن های مایع آفتابگردان، کانولا و ذرت، اسفناج و سویا و همین طور فندق، بادام و گردو وجود دارد؛ ویتامین C در غذاهایی چون سبزی خوردن، انواع کلم، لیموترش، پرتقال، نارنگی، کیوی و نارنج وجود دارد؛ ویتامین های گروه B را باید در حبوبات، زرده تخم مرغ، انواع گوشت، شیر و لبنیات، میوه ها و سبزی های برگ سبز، عدس، ماش، لپه و مغزها مانند پسته، گردو، بادام، فندق، باقلا، غلات سبوس دار جستجو کرد؛ ویتامین B12 نیز در گوشت تخم مرغ، حبوبات، شیر، لبنیات، انواع خشکبار و مغزها موجود است؛ آهن در گوشت، انواع سبزی ها و میوه های تازه و خشک وجود دارد؛ غلات کامل، حبوبات، تخم مرغ، ماهی، مرغ و گوشت قرمز حاوی روی نیز هستند. آیا بیماران گرفتار فشار خون می توانند روزه بگیرند؟ این افراد هم به شرط اینکه فشار خون آنها تحت کنترل باشد، یعنی فشار سیستولیک شان کمتر از 140 میلی متر جیوه و فشار دیاستولیک شان کمتر از 80 میلی متر جیوه باشد و نیز داشتن سایر شرایط و تنظیم داروهای مورد استفاده با نظر پزشک معالج، می توانند روزه بگیرند. ۲۳۵۲۱۲
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب